12:42 SA
Thứ Sáu
29
Tháng Ba
2024

Đêm Đọc Cổ Thi - Thơ: Lý Đông A - Vô Ngã - Nhạc: Dân Chủ Ca

18 Tháng Chín 201312:00 SA(Xem: 19754)
Đêm Đọc Cổ Thi
Thơ: Lý Đông A - Vô Ngã
Nhạc: Dân Chủ Ca
 
1.
Đêm đọc cổ thi,
Chữ còn, chữ mất,
Trên vách tường,
Trăng múa thúy hoa.
Đêm đọc cổ thi,
Người đi xa đã khuất,
Nhấn phím đàn,
Cất tiếng ly ca.
 
Ta vỗ án hét thành Ca Chính Khí
Một ngày lạnh, nước người không tri kỷ
Thấu buốt tận lòng người trong cốt tủy.
Đông thê thê như gió thổi u hồn
Ta vỗ án hét thành Ca Chính Khí
Một ngày lạnh nước người không tri kỷ
Thấu buốt tận lòng người trong cốt tủy.
Đông thê thê như gió thổi u hồn
 
2.
Đêm đọc cổ thi,
Gió thổi thiết tha,
Lá trúc bay phơ phất,
Nắng thu vàng
Nay đã xưa xa.
 
Sông Bạch Đằng sóng vỗ thuyền cắc cắc
Nước Mê Linh trăng thu còn vằng vặc
Đồng Đống Đa xương người phơi man mác.
Non Chi Lăng gió cuốn rừng cung đao
Chiều tịch dương chìm khuất,
Trên tơ đàn, tí tách mưa sa...
 
Ta vỗ án hét thành Ca Chính Khí
Một ngày lạnh, nước người không tri kỷ
Thấu buốt tận lòng người trong cốt tủy.
Đông thê thê như gió thổi u hồn
 
Chiều tịch dương chìm khuất,
Trên tơ đàn, tí tách mưa sa...
Chiều tịch dương chìm khuất,
Trên tơ đàn, tí tách mưa sa...
 
Chính Khí Việt
Lý Đông A
 
Một ngày lạnh, nước người không tri kỷ
Ta vỗ án hét thành ca chính khí
Đông thê thê như gió thổi u hồn
Thấu buốt tận lòng người trong cốt tủy.
Nước Mê Linh trăng thu còn vằng vặc
Sông Bạch Đằng sóng vỗ thuyền cắc cắc
Non Chi Lăng gió cuốn rừng cung đao
Đồng Đống Đa xương người phơi man mác.

 
Đêm Đọc Cổ Thi
Vô Ngã
 
Đêm đọc cổ thi,
Chữ còn, chữ mất,
Trên vách tường,
Trăng múa thúy hoa.
Người đi xa đã khuất,
Nhấn phím đàn,
Cất tiếng ly ca.
Gió thổi thiết tha,
Lá trúc bay phơ phất,
Nắng thu vàng
Nay đã xưa xa.
Chiều tịch dương chìm khuất,
Trên tơ đàn,
Tí tách
Mưa sa...

Nhà thơ Vô Ngã với ‘300 Năm Thơ Văn Cổ’
Viên Linh
 
“300 Năm Thơ Văn Cổ” là tiền đề của bộ sách do tác giả Vô Ngã Phạm Khắc Hàm viết và sửa lấy bằng nhu liệu Microsoft Word trên máy vi tính riêng của ông, trong một thời gian dài trên hai mươi năm, đọc tới sửa lui nhiều lần. Với chiều dài Lịch Sử Nền Độc Lập của nước ta từ sau khi Ngô Quyền đánh tan quân Tầu (939, thế kỷ mười), qua Tiền Lê, Lý, tới hết Nhà Trần, (vài năm qua thế kỷ mười lăm), nội dung sách gồm hai bộ, bốn quyển, tổng cộng 1270 trang thơ văn của tiền nhân, nhà thơ Vô Ngã đã trao bản thảo cho tôi để in ấn càng sớm càng tốt.

Tôi đã làm ngay phần đầu cuối tuần qua, 370 trang sưu khảo và phẩm bình thơ văn của Nhà Ngô, Nhà Tiền Lê, và Nhà Lý. Sự việc này đã khiến tôi tới gần người bạn vong niên hơn nữa. Anh năm nay 86 tuổi, và chúng tôi đã đọc thơ văn cổ trong ánh sáng của lịch sử, mặc dù bên kia đường Lâm Truy, nẻo vào Vô Tích, dưới những ngọn đèn lồng trước cửa cao lâu xanh, mấy nhà học giả đạo mạo đang sướt mướt nâng xiêm áo ngạt ngào hương xả để ca ngợi tấm gương bán hoa mua sự yên thân cho lão Vương già.

Anh Vô Ngã Phạm Khắc Hàm viết về Thơ Văn Cổ như sau: “Qua thơ văn, ta sẽ thấy mỗi tác giả - thường là những nhân vật lịch sử - kể lại một mẩu chuyện về đời mình, khiến cho trang văn học trở thành những trang lịch sử sống động.”

“Như vậy, văn thơ (cổ) đã minh họa lịch sử,... các biến cố lịch sử luôn luôn là bối cảnh của văn thơ. Văn thơ và lịch sử đi đôi với nhau như bóng với hình như thế nên muốn hiểu rõ nội dung một bài thơ, ta cần biết rõ bối cảnh lịch sử của nó, và ngược lại, đôi khi nhờ thơ văn, ta có thể hiệu đính các sai lầm trong các sách viết về sử.” (tr.25, cuốn 1, Thơ Văn Đời Ngô Lê Lý)

Bản văn cổ đầu tiên của bộ sách chỉ có 95 chữ, là “Đại kế phá Hoàng Thao” của Ngô Quyền. Tác giả Phạm Khắc Hàm đã dịch từng chữ một, giải nghĩa hết 95 chữ, với chữ Hán in trước, rồi phiên âm sau mới dịch nghĩa. Sau đó là Lời Bàn, tổng cộng 16 trang khổ lớn. Mới nghe qua, người nghe tưởng sẽ rất khô khan; không phải, đó là 16 trang hứng khởi, hưng phấn, vừa giận vừa đau, vừa vui vừa sướng, đọc đến đâu hình ảnh chiến trận, trong trướng tham mưu, ngoài sông đỏ máu, hiện ra đến đó.

“Kế Lớn Phá Hoằng Thao”
“Hoằng Thao (chỉ là) một đứa trẻ ngốc mà thôi. Cầm quân (từ) xa lại, binh sĩ mỏi mệt, lại nghe Công Tiễn (đã) chết, không (có) nội ứng, khí (thế của chúng) đã bị mất (ngay từ) trước. Chúng ta lấy sức (nhàn) đón (đánh) mỏi mệt, tất phá được chúng.

Tuy nhiên, (kẻ) kia lợi (thế) ở hạm đội, nếu không phòng bị trước việc đó, cục diện thắng bại chưa thể biết trước được.
Nếu trước đó, sai người trồng cọc lớn tại cửa biển, đầu vót nhọn, bịt sắt; thuyền kia theo (nước) triều lên, vào trong (chỗ đóng) cọc; nhiên hậu ta (sẽ) dễ dàng chế (ngự) chúng. Không có (kế nào) ngoài kế này.”

Chỉ có thế! Đọc “Kế Lớn Phá Hoàng Thao” của Ngô Quyền (899-944) ta được biết thân thế người anh hùng làng Đường Lâm, Giao Châu (vùng Sơn Tây), và lời ông nói với tướng sĩ kế sách phá tên Tướng Hoằng Thao ra sao, để sau này sông Bạch Đằng trở thành nơi diễn ra trận đánh lịch sử, đưa dân tộc tới đài độc lập sau gần ngàn năm bị Bắc phương đô hộ. Lời Bàn nhắc đến đôi câu đối “Cột đồng tới giờ rêu chưa xanh / Sông Đằng từ xưa máu còn đỏ,” mà tác giả Phạm Khắc Hàm sưu tầm, đem vào sách, để đưa ra nhận định rằng nội cái tên con sông ấy cũng đã làm Bắc phương phải nhục, vì nó đã trở thành câu đối đáp giữa sứ Đại Việt và chức quyền Tầu sau này. Đọc và viết về Thơ Văn Cổ Dân Tộc, theo ông, chính là ôn lại lịch sử. Thơ văn cổ chép sử, và nhân vật trong những áng văn xưa nhiều người là anh hùng dân tộc. Có thể có nhiều người biết như thế, song nói ra được, nói ra mà làm người ta tin, lại là một việc khác.

Tác giả Phạm Khắc Hàm dùng tên thật làm bút hiệu, khi làm thơ ký là Vô Ngã, sinh ngày 19 tháng 2, 1928 tại Phương Du, Yên Khánh, Ninh Bình, đỗ Tú Tài Toán (1948) tại trung tâm Yên Mô, Ninh Bình. Giáo sư trường Trung Học Tân Việt, huyện Nga Sơn, Thanh Hóa (1949), sĩ quan Trừ Bị Khóa I Nam Định (1951), tác chiến trong Tiểu Đoàn Biệt Lập 23, tại Quảng Bình (1951-54), tới năm 1956 giải ngũ, sang Pháp du học (1956), đậu Tiến Sĩ Vật Lý Vi Tử và Lý Thuyết (1964).

Về nước, ông dạy tại các Đại Học Khoa Học Sài Gòn (1965-1981), Nông-Lâm-Súc Sài Gòn, Đại Học Cần Thơ, Đại Học Huế và Đại Học Đà Lạt (1968-75). Vượt biên, định cư tại Hoa Kỳ (tháng 8, 1981), hiện cư ngụ trong một ngôi nhà lưu động với vợ ông, Bác Sĩ Minh Châu. Cả hai đã về hưu. Với cuộc đời đã trải qua từ Đông tới Tây, từ võ sang văn, từ khoa học vi-tử tới thơ vô ngã, con người ấy lại rất lặng lẽ, rất âm thầm, ngày ngủ, đêm thức, miệt mài nghiên cứu cổ thư, dõi bóng Lý Đông A một triết gia kỳ bí của quê hương Ninh Bình, hồn hướng về ngọn Nga My vọng chân nhân cứu nước, lòng lưu vong mà thao thức khôn nguôi một đất nước tro than dấy mộng phượng hoàng:
 
Một ngày lạnh nước người không tri kỷ
Ta vỗ án hét thành ca chính khí
Đông thê thê như gió thổi u hồn
Thấu buốt tận lòng người trong cốt tủy.
Nước Mê Linh trăng thu còn vằng vặc
Sông Bạch Đằng sóng vỗ thuyền cắc cắc
Non Chi Lăng gió cuốn rừng cung đao
Đồng Đống Đa xương người phơi man mác.
(Lý Đông A, Chính khí Việt)
 
Đêm đọc cổ thi,
Chữ còn chữ mất,
Trên vách tường,
Trăng múa thúy hoa.
Người đi xa đã khuất,
Nhấn phím đàn,
Cất tiếng ly ca.
Gió thổi thiết tha,
Lá trúc bay phơ phất,
Nắng thu vàng
Nay đã xưa xa.
Chiều tịch dương chìm khuất,
Trên tơ đàn,
Tí tách
Mưa sa...
(Vô Ngã, Đêm đọc Cổ thi)
 
Do niềm kính trọng đối với một nhà thơ tiền bối, một soạn giả Hán học uyên thâm, một người bạn vong niên có tầm nhìn sâu suốt, tôi viết những dòng này và nhận xuất bản cuốn sách cho anh. Tôi tin rằng “300 năm Thơ Văn Cổ” của Phạm Khắc Hàm là một bộ sách quí giá sẽ được hiện ra trong Tủ sách Văn học Dân tộc và người đọc chọn lọc đâu đó sau này.
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
11 Tháng Ba 2019(Xem: 9631)
Trong cơn mơ cứ mãi đi tìm Phiêu lãng giấc hồ hương khó quên.
06 Tháng Ba 2019(Xem: 9623)
Thôi ta gác bút chờ mai mốt. Nước Việt Xuân về bút lại khai
06 Tháng Ba 2019(Xem: 8589)
Vui tết Đồng Hương xuân Kỹ Hợi Xuân hoa rộ nở khắp giang san
04 Tháng Ba 2019(Xem: 8744)
Thâm tâm an lạc thái hòa “Bên thềm giọt nắng” hiền hòa đoàn viên.
04 Tháng Ba 2019(Xem: 8333)
Biên Hòa mãi mãi nhớ thương Cái ngày xưa ấy, vấn vương trong lòng
02 Tháng Hai 2019(Xem: 9133)
Nếu có xuân sau mình gặp lại Sẽ cạn mềm môi tửu thiểu bôi
28 Tháng Giêng 2019(Xem: 10153)
Không còn cảm thán “Biên Hòa ơi! Việt Nam ơi!”
23 Tháng Giêng 2019(Xem: 8294)
Trực thăng đã đáp trong vòng đai Tản thương lính đã đưa lên đủ
21 Tháng Giêng 2019(Xem: 8924)
miệng cười nhân hậu pha đài các thương nhớ Biên Hoà, nhớ đậm sâu
23 Tháng Mười Một 2018(Xem: 8753)
cám ơn đất Mỹ đã cưu mang đón nhận chúng ta lúc bẽ bàng
22 Tháng Mười Một 2018(Xem: 10236)
Con quỳ đây lạy Mẹ đến vô cùng. Trong hương khói tìm đâu hình bóng Mẹ
18 Tháng Mười Một 2018(Xem: 17348)
Cuộc đời sắc tức thị không Có rồi tan biến theo dòng nước trôi
18 Tháng Mười Một 2018(Xem: 9741)
gió lạnh về trên con phố đìu hiu. mưa lất phất từng giọt dài giọt ngắn
03 Tháng Mười Một 2018(Xem: 9255)
Mừng ngày Các Thánh lên trời Vinh danh thánh thể rạng ngời cõi xa
03 Tháng Mười Một 2018(Xem: 9375)
Từ bi, trí tuệ tỏa hương. Thăng trầm biết sống nhịn nhường chính tâm.
02 Tháng Mười Một 2018(Xem: 10339)
Mình có vài câu cảm xúc tựa đề, Thế mà mắt mũi tèm nhèm vì nhớ ...Mẹ.
28 Tháng Mười 2018(Xem: 12773)
Bạn thân chỉ mấy tấm lòng Tri âm tri kỷ càng trông khó tìm.
23 Tháng Mười 2018(Xem: 142355)
Có phải trở về đâu đó nhỉ? Hết rồi duyên nghiệp khiến tình phai.
03 Tháng Mười 2018(Xem: 9512)
Gió đã đầy không xua tan mây tím. Chỉ một mình bụi nhớ bám quê hương!
08 Tháng Chín 2018(Xem: 142255)
Nén tâm nhang khấn hiển linh Nguyện cầu anh được Siêu Sinh Niết Bàn.
01 Tháng Chín 2018(Xem: 52613)
Đánh cho Mỹ cút Ngụy nhào,Đánh cho chết mẹ đồng bào miền Nam.
27 Tháng Tám 2018(Xem: 11487)
Mười hai năm, cách xa nhau. Mẹ về tịnh hạc gọi gào ai hay
27 Tháng Tám 2018(Xem: 9634)
Má ơi! nhà mình vườn rộng lắm. Nhưng hoa hồng không có bụi nào.
27 Tháng Tám 2018(Xem: 10809)
Khói nhang trầm, lung linh tỏa ngát. Nghe hương Thu rộn rã nơi này
27 Tháng Tám 2018(Xem: 13516)
Trần thế Mẹ nay vắng bóng rồi. Lòng con đau lắm, tủi thân côi
17 Tháng Tám 2018(Xem: 10571)
Thì đâu phải lưng chừng đành lỡ bước Mắt không còn ướt đẫm lệ phân ly.
06 Tháng Tám 2018(Xem: 11535)
Từng đêm khấn nguyện cao thâm Mai kia giã biệt dương trần tiếng thơm.
29 Tháng Bảy 2018(Xem: 9424)
Tháng Bảy chiều buồn, mưa rơi tí tách Cơn gió Hè lấm tấm giọt mồ hôi
23 Tháng Bảy 2018(Xem: 10111)
Cũng đành buông bỏ sầu vương. Quên đời ngang trái đoạn trường đổi thay
23 Tháng Bảy 2018(Xem: 10381)
Cánh cửa trần gian khép lại rồi. Bao người tiếc nhớ cũng đành thôi!
15 Tháng Bảy 2018(Xem: 9985)
Làm sao quên được lời nguyền Bốn mươi năm sống ấm êm thuở nào
21 Tháng Sáu 2018(Xem: 17334)
Mặc ai nói xấu buông lơi Lưỡi không xương cũng lắm lời đa ngôn...
28 Tháng Năm 2018(Xem: 9402)
Đợi lúc ta về, từ viễn xứ Bên vườn xưa ấy, có còn ai ?
28 Tháng Năm 2018(Xem: 9240)
Gom niềm Vô, Hữu, long đong Chôn theo năm tháng, Có, Không, Tình đời!
27 Tháng Năm 2018(Xem: 10455)
Thương tình trời đất cảm thông Tròn như trái đất lòng vòng gặp nhau
20 Tháng Năm 2018(Xem: 8912)
Chiều nay trở về thăm lại trường Sân trường vắng lặng tiếng ai cười
13 Tháng Năm 2018(Xem: 12299)
Đường đời rẽ lối chân mây Mẹ về lạc cảnh con hoài nỗi đau
13 Tháng Năm 2018(Xem: 8903)
đầu mùa con gió thoảng tháng mẹ về
13 Tháng Năm 2018(Xem: 10434)
Buồn vui thế sự trôi xuôi hết Rồi cũng vùi quên dưới mộ phần.
22 Tháng Tư 2018(Xem: 143054)
Gió lành, biển lặng, sóng êm Cờ vàng ba sọc tung lên vẫy chào
17 Tháng Tư 2018(Xem: 8671)
tôi đưa tay sờ nắn bàn tay thiếu ngón xung đột trầm trọng
09 Tháng Tư 2018(Xem: 143931)
Nhưng không. Ta chẳng hề bi lụy Ta chỉ buồn em chút đỉnh thôi
04 Tháng Tư 2018(Xem: 9523)
Bên bến sông, bóng ai dường tư lự Gió Xuân nồng, lòng dào dạt đắm say
02 Tháng Tư 2018(Xem: 9496)
Ký ức theo thời gian vụn vỡ Giọt sầu kẻ ở nghẹn ngào rơi.
25 Tháng Ba 2018(Xem: 11186)
Nắm tay lần cuối hôn môi chia lìa Trên Trời Rụng Ánh Sao Khuya...
25 Tháng Ba 2018(Xem: 9912)
Và đây có phải là lần cuối Cực Lạc lối về ở cạnh đây.
01 Tháng Hai 2018(Xem: 11963)
Trông vời Cố quốc lệ nhoà hoen mi Bây giờ, ta chẳng còn chi
29 Tháng Giêng 2018(Xem: 9839)
Trên đầu quân giặc Bắc phương Ngàn năm tiết liệt Nhị Nương chói loà
28 Tháng Giêng 2018(Xem: 9847)
Mãi là tiếng kêu từ trong máu thịt Của người con mang ơn Mẹ ngàn thu!
18 Tháng Giêng 2018(Xem: 9556)
em ơi bây gìờ em ở đâ? Lặn lội tìm em đến bạc đẩu