TÌNH QUÊ NGƯỜI BIÊN HÒA XA XỨ - Diệp Hoàng Mai

TÌNH QUÊ NGƯỜI BIÊN HÒA XA XỨ

Những phụ nữ Việt Nam tôi từng gặp, đã rời xa quê hương Biên Hòa hơn nửa đời người. Nhưng thẳm sâu trong tâm hồn các chị, vẫn hoài vương vấn hình ảnh “cây đa cũ, bến đò xưa, dòng sông trong mát” của Đồng Nai phố…

@ Sưu tầm tục ngữ ca dao Việt Nam ở xứ người:

Thông thạo ba ngoại ngữ Anh – Pháp – Đức, nhưng chị Camay Walter – tên đầy đủ là Lê Hoài Hương – lại nói tiếng mẹ đẻ Việt Nam … dở tệ. Ba mẹ chị Lê Hoài Hương (Hoài) rời Biên Hòa, lên Nam Vang lập nghiệp lúc chị vừa tập nói. Sống trong cộng đồng người Việt ở Nam Vang, chị Hoài được ba mẹ cho học chương trình phổ thông Pháp ngữ. Tốt nghiệp Tú Tài đôi loại giỏi, chị Hoài nhận học bổng đại học ở thủ đô tráng lệ Paris. Quê hương Biên Hòa xa tít mù khơi với chị Hoài luôn từ đó…

Tranh sơn dầu của HS Nguyễn Sáng

Chuyến du lịch ba-lô lần đầu về Việt Nam, có ý nghĩa rất lớn với chị Hoài. Chị “tập dượt” lại tiếng mẹ đẻ, bằng cách sưu tầm ca dao tục ngữ Việt Nam… Trên tay chị Hoài lúc nào cũng sổ viết, để sẵn sàng ghi chép:

- Xin đọc chậm dùm, chữ “lan” này có “gờ” ở cuối hay không?

Rồi chị Hoài thích thú chép vào sổ tay:

“Một mai trống lũng khó hàn,

Dây dùn khó đứt, bạn lang khó tìm…”

“Đắng khổ qua, chua là chanh giấy,

Dẫu ngọt cho mấy tiếng cũng cam sành.

Xe hơi kia bể bánh tại chợ Bến Thành,

Dầu anh sang qua hay sớt lại, dạ em không đành thời thôi…”

Tranh sơn dầu của HS Nguyễn Trung

Hồi còn nhỏ ở Nam Vang, chị Hoài đã từng nghe mẹ hát ru các em. Nhưng lâu lắm rồi, nhịp sống công nghiệp xứ người cuốn hút chị Hoài phiêu lưu hết nước này sang nước khác. Chị Hoài tốt nghiệp cử nhân văn chương ở Pháp. Một thời gian khá dài, chị Hoài làm việc bên Anh. Và bây giờ, chị Hoài định cư ở Đức. Các con của chị Hoài đều thành đạt, rồi chúng như những cánh chim soãi cánh tung bay khắp hành tinh.

Bây giờ chị Hoài đã có thời gian nhàn rỗi, với nguồn lương hưu cũng … kha khá. Đây chính là lúc, chị Hoài thỏa lòng ước mơ tìm lại cội nguồn. Dự tính từ lâu của chị Hoài là phổ biến các điệu hát ru, những câu ca dao tục ngữ Việt Nam, mà chị sưu tầm được trong cộng đồng người Việt ở Đức. Chị Hoài từng hát ru cháu nội cháu ngoại mỗi khi có dịp, chỉ để nhắc nhớ cội nguồn dân tộc Việt Nam với con cháu của mình …

Tranh màu trên giấy của HS Nguyễn Văn Trung

@ Vun vén tâm hồn trẻ thơ Việt Nam trên đất khách:

Cũng xa quê hương hơn nửa đời người, Anna Tran – tên Việt là Trần Thị Mỹ An – là người gắn bó với Biên Hòa nồng nàn nhất. Dù phố Biên đã bao nhiêu lần thay đổi, nhưng Trần Thị Mỹ An (An) vẫn không lạc lối trong lần đầu quay bước tìm về. Gặp lại bạn học cũ mấy chục năm xưa, An có thể vanh vách kể hàng giờ thành tích “quậy” của nhóm học sinh trường Ngô lớp đệ tứ hai. Trong bộ áo bà ba mượn tạm của chị dâu, cùng chiếc nón bài thơ che bộ tóc xù, không ai nhận ra Mỹ An là nữ Việt kiều xa xứ lâu năm nữa.

Tranh sơn dầu của HS Đinh Cường

Điều bận tâm lớn nhất của An, là vun quén tâm hồn Việt cho hai đứa con sinh trên đất Mỹ. Trước khi đưa con thăm lại quê nhà, An gửi hai đứa con học vỡ lòng tiếng Việt trong chùa. Suốt mấy tháng trời – mỗi cuối tuần một buổi – hai anh em Quốc Nam và Quốc Việt chỉ “nhả” được tiếng đơn.

Về Việt Nam, cả hai gần như hóa “câm” trên phố, bởi mẹ Mỹ An “cấm tiệt ” hai con tía lia ngôn ngữ Hoa Kỳ. An kể về quê hương của ba mẹ, cho các con của mình nghe mọi lúc mọi nơi … Tận dụng những dịp hiếm hoi – đưa con dong thuyền trên dòng Đồng Nai trong mát – An hay ngân nga những “khúc nhạc quê” mặc dù An biết, hai thằng con chưa kịp hiểu gì…

“Đồng Nai bến Phố nước xanh,

Ngọt ngào bưởi chín, trai lành gái xinh.

Núi Châu núi Bửu cảm tình,

Suối Tiên thác Trị, càng nhìn càng ưa…”

“Nói người điên nhớ Biên Hòa,

Bệnh viện Dưỡng trí, ai mà dám quên…”

Tranh lụa của HS Nguyễn Thị Hợp

Trong bài luận văn đạt điểm tối đa sau đó, chú bé Quốc Nam bày tỏ suy nghĩ của mình về hai chữ Quê Hương: “Tôi học lịch sử nước Mỹ, tôi biết nước Mỹ từng có chiến tranh với Việt Nam, tôi từng nghĩ người Việt Nam không tốt. Nhưng qua mẹ của tôi, tôi biết Việt Nam cũng là quê hương của tôi nữa. Dù ngôn ngữ bất đồng trong lần gặp gỡ đầu tiên, nhưng người Việt Nam có rất nhiều cách bày tỏ sự thân thiện với anh em tôi. Nhiều lần theo mẹ về quê, tôi nhận thấy rất nhiều người thân Việt Nam của tôi đâu có … xấu!”

Còn bé Quốc Việt, em trai của Nam lại thắc mắc:

- Tại sao ông bà của tôi là những … nắm đất? Tại sao mẹ của tôi hay quì lạy những nắm đất ấy và khóc?...  

Những lần về Việt Nam tiếp theo, Quốc Việt mới lý giải được điều em băn khoăn trong bài luận của mình:

- Hồi đó mẹ tôi bảo tôi quỳ, tôi quỳ. Mẹ tôi bảo tôi lạy, tôi lạy. Nhưng tôi không thể khóc như mẹ của tôi, trước những “nắm đất vô tri vô giác” ấy... Lớn lên tôi mới hiểu được rằng, những nắm đất mẹ tôi từng quỳ lạy xưa kia, hóa ra đất có … linh hồn. Nhất định sau này tôi cũng sẽ quỳ lạy “nắm đất – mẹ tôi ”,  giống như mẹ tôi từng cong lưng lạy “nắm đất – ông bà” nội ngoại của tôi vậy … 

Tranh sơn dầu của HS Nguyễn Văn Trung

@ Một chút tình cho trẻ cùng quê không may mắn:

Sau nhiều năm xa xứ, lần đầu tiên trở lại quê nhà, em Heaven Nguyen – tên đầy đủ là Nguyễn Thiên Nhân – đã gọi cho tôi:

- Em mang về lô sách có giá trị, của Hội nghiên cứu giảng dạy tiếng Anh cho trẻ em ở các nước. Em nhờ chị tặng cho các em học sinh tiểu học ở Biên Hòa.

- Em tặng trực tiếp hay hơn. Xong công việc, em với chị đi thăm trường nuôi dạy trẻ khuyết tật ở Biên Hòa …

Tranh sơn dầu của HS Nguyễn Quốc Tuấn

Tranh sơn dầu của HS Trần Kim Hùng

Nhân rời Biên Hòa lúc em còn nhỏ lắm, đâu khoảng 12-13 tuổi gì đó. Nhưng Nhân vẫn đau đáu nhớ những ngày vui sinh hoạt ở trường. Đó là một cô bé khá … quí tộc, ngày đi cắm trại còn “bị” mẹ gửi theo chiếc gối ôm, khiến cô bé xấu hổ với bạn bè rồi quay ra hờn dỗi mẹ. Cô vẫn nhớ những lần thăm cô nhi viện cùng huynh trưởng, cô từng chia những chiếc kẹo ngọt ngào và hát ca cùng các bạn nhỏ cùng trang lứa … Những kỷ niệm dễ thương thời thơ ấu ấy, chưa bao giờ nhạt nhòa trong trí nhớ của Nhân. Chính vì vậy mà mỗi khi có dịp, Nhân lại rủ rê bạn bè đang cùng ngụ cư ở Úc Đại Lợi, cùng với Nhân đi thăm những đứa trẻ kém may mắn ở Biên Hòa …

Internet

Ba người phụ nữ Việt Nam của ba thế hệ, với ba hoàn cảnh khác nhau trên  những miền đất khách không giống nhau. Nhưng cũng như hầu hết những người Việt hoài hương khác, tâm hồn trí tuệ và trái tim của họ mãi mãi căng tràn tình yêu quê hương, dù gần cả cuộc đời họ rời xa cội rễ…

Diệp Hoàng Mai

Tháng 08/2015