8:53 SA
Thứ Sáu
29
Tháng Ba
2024

TỰ DO VÀ LƯƠNG TRI - Ngô Quốc Sĩ

15 Tháng Chín 20204:11 CH(Xem: 5204)
Bài viết của Thầy Ngô Đức Diễm, cựu giáo sư trường TH Võ Tánh Nha Trang trước 1975, dưới bút hiệu Ngô Quốc Sĩ. Bài viết của Thầy phản ảnh tư duy liên quan đến bầu cử tại Hoa Kỳ trong năm 2020 để chúng ta rộng mở kiến thức.
TỰ DO VÀ LƯƠNG TRI
Ngô Quốc Sĩ
Người Việt bỏ nước ra đi, liều chết trên biển cả, lấy mạng sống đổi lấy tự do nơi miền đất lạ. Đó là một lựa chọn sinh tử, nhưng thật chính đáng và đáng cảm phục. Hiển nhiên, người Việt đã lựa chọn ra đi, chỉ vì chống cái Ác, tìm cái Thiện, chống cái Bất nhân, tìm cái Nhân bản, theo tiếng gọi của lương tri. Vấn nạn được nêu lên hôm nay là người Việt tị nạn cộng sản đã hành xử quyền tự do của mình thế nào trên miền đất mới, vẫn được coi là quê hương thứ hai của mình? Nói khác, người Việt tị nạn hôm nay có còn sống theo tiếng gọi của lương tri như hành trang mang theo, hay đã bị tha hóa, bỏ cái thiện mà theo cái ác?
Theo dõi những diễn biến trên chính trường Hoa Kỳ hôm nay, hẳn chúng ta phải vui mừng nhận thấy người Việt đã trưởng thành trong chính trị, can đảm biểu tỏ quan điểm lập trường, tự do lựa chọn đảng phái, tích cực tham gia đầu phiếu, vận động bầu cử, nhất là tham gia vào chính trị dòng chính với các chức vụ dân cử liên bang, tiểu bang cũng như địa phương. Nhưng chúng ta cũng không khỏi ngậm ngùi, nhìn thấy một số trí thức khoa bảng, thương gia thành công, cựu sĩ quan quân lực Việt Nam Cộng Hòa, và cả những khuôn mặt trẻ đang bước vào chính trị dòng chính,đã có cái nhìn thiếu chân xác, nếu không nói là sai lầm, hầu như đánh mất lương tri của mình, nhẫn tâm bênh vực cho cái Ác, chống lại cái Thiện, đẩy xã hội xuống vực thẳm và tự hủy diệt chính nhân cách của mình.
Này nhé, người ta phủ nhận tính cách chính đáng của một Tổng Thống được dân bầu, một lòng vì nước vì dân, rồi tìm cách dùng mọi thủ đoạn để luận tội truất phế chỉ vì thù ghét và ganh tỵ, thế có phải là đặt quyền lợi phe nhóm trên quyền lợi quốc gia, và lấy cái Ác thay cái Thiện không?
Cũng thế, đòi công lý là chuyện chính đáng. Nhưng người ta không thể nhân danh đòi công lý, chống kỳ thị chủng tộc, rồi bênh vực và cổ võ cho bạo loạn, đốt xe, đốt nhà, hôi của, giết người, coi mạng sống con người như cỏ rác. Người ta lại còn chủ trương hủy bỏ cảnh sát, tẩy chay vệ binh và đặc vụ quốc gia có nhiệm vụ thiết lập an ninh trật tự! Thế chẳng là cổ võ cho cái Ác, chống lại cái thiện đó sao?
Cũng tương tự, chống kỳ thị chủng tộc là chuyện phải làm. Con người sinh ra hoàn toàn ngang nhau về phẩm giá và nhân vị, không phân biệt chủng tộc, màu da, giới tính hay chức năng nghề nghiệp.. Người ta không thể đóng kịch, nhân danh một chủng tộc, một màu da để rồi quỳ gối tôn vinh tội phạm làm thánh nhân, làm anh hùng cải tạo thế giới, mà che dấu thâm ý đào sâu hận thù, chia rẽ chủng tộc. Thế có phải là mị dân, đạo đức giả, cổ võ cho cái Ác mà bỏ cái Thiện không?
Còn nữa. Mở lòng nhân đạo đón nhận di dân xấu số là chuyện đáng ca ngợi, thể hiện truyền thống nhân đạo của Nữ Thần Tự Do. Nhưng không thể vì chiêu bài nhân đạo mà hủy bỏ biên giới, phế bỏ an ninh biên thùy, đón nhận di dân bất hợp pháp, dung dưỡng tội phạm, khủng bố, ăn bám xã hội. Thế chẳng là cổ võ cái Ác, chống cái Thiện đó sao?
Rồi, tự do biểu tỏ bất đồng chính kiến là chuyện đương nhiên trong xã hội dân chủ. Nhưng không vì thế mà người ta có quyền thành lập khu tự trị, vô chính phủ, vô trật tự, đốt cháy cờ Mỹ, phủ nhân vai trò liên bang, biến thủ đô DC thành tiểu bang dân chủ. Thế có phải là tôn vinh cái Ác, chà đạp cái Thiện không?
Thêm vào đó, chỉnh đốn lịch sử là chuyện tốt. Lịch sử nhân loại đang tiến theo khuynh hướng nhân bản, văn minh tiến bộ. Nhưng không thể vì chiêu bài chỉnh đốn lịch sử mà hủy bỏ các di tích lịch sử, các nếp văn hóa truyền thống, nhục mạ các anh hùng lập quốc đã dày công xây dựng nước Mỹ thành siêu cường lãnh đạo thế giới.Thế có phải là phế bỏ qúa khứ, mất gốc, tha hóa, bỏ cái Thiện để tôn vinh cái Ác không?
Ngoài ra, bênh vực nữ quyền là chuyện chính đáng. Nhưng không thể nhân danh nữ quyền mà chủ trương phá thai, hủy diệt sự sống trước ngày chào đời. Bênh vực tự do lựa chọn của người mẹ mà nhẫn tâm giết chết thai nhi, chẳng phải là phạm tội sát nhân đó sao? Cái Thiện đã bị cái Ác đánh giập đầu mất rồi!
Đó là chưa nói tới lập trường chính trị của ứng viên Tổng Thống Dân Chủ, đang dùng mọi thủ đoạn độc hại để chiếm cho bằng được Tòa bạch Ốc hôm nay. Nước Mỹ hùng mạnh. Dân Mỹ sống hạnh phúc, chính nhờ kinh tế tư bản và chủ nghĩa dân tộc cao quý, cũng như nền văn minh cơ khí tân tiến. Thế mà ứng viên tổng thống Dân Chủ hôm nay đang bị bọn cực tả xỏ mũi, chủ trương phế bỏ chế độ tư bản, chuyển sang chế độ xã Hội Chủ Nghĩa, theo khuynh hướng cộng sản đã rẫy chết, lại còn phế bỏ nền văn minh cơ khí, trở lại thời tiền sử, không dầu khí, than đá, fracking, không điện khí, không tiện nghi! Thế có phải là phản tiến hóa, đem cái Ác khống chế cái Thiện không?
Còn phải thêm một chi tiết về mối liên hệ Hoa Kỳ Việt Nam. Hẳn nhiên, cộng Hòa hay dân chủ cũng coi quyền lợi nước Mỹ trên hết. Nhưng không vì thế mà người ta có quyền nhẫn tâm chà đạp lên quyền lợi dân tộc khác, nhất là đồng minh cùng chiến tuyến. Xin hỏi ai đã bỏ phiếu cắt viện trợ quân sự, đẩy Việt nam Cộng Hòa vào chỗ chết? Ai đã bỏ phiếu chống tiếp nhận người tị nạn Việt Nam vào Mỹ năm 1975 khi miền Nam bị đồng minh bỏ rơi? Đó chẳng phải là ác tâm và phản bội đồng minh của ứng viên tổng thống dân chủ hôm nay đó sao?
Chắc chắn những gì tôi viết ra hôm nay sẽ làm phiền lòng nhiều người, trong đó có những bằng hữu thân thương đã từng sát cánh với nhau trong các hoạt động văn hóa, xã hội, cộng đồng cũng như chính trị. Nhưng xin bà con hiểu cho rằng, biết mà không nói là bất trí, là thiếu lương thiện với bạn bè tha nhân. Im lặng có khi là đồng lõa! Chỉ mong những ai có cơ hội đọc những dòng chữ này, hãy coi đây như lời trần tình của một người đang vui hưởng tự do ngôn luận nơi miền đất tạm dung, mà vẫn còn chút lương tri, còn biết phân biệt thiện ác, còn nhận thức được Diện và Điểm của mớ bòng bong chính trị Hoa Kỳ trong cuộc đối đầu giữa bóng tối và ánh sáng hôm nay. Mong ánh đuốc Nữ Thần Tự Do tỏa sáng, xua đuổi bóng tối khỏi miền đất cơ hội đã thấm mồ hôi và xương máu của các bậc tiền nhân anh hùng như Washington, Abraham Lincoln, Ronald Reagan...
Xin thân ái chúc mọi người bình an hạnh phúc! Mong lời nói của Tổng Thống Trump thành hiện thực: “Hoa kỳ là đuốc sáng dẫn đường thế giới.” 
Ngô Quốc Sĩ
 
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
06 Tháng Tám 2013(Xem: 8996)
tiếp tục lấy đức trị dân và hãy bình đẳng kính trọng các Đạo giáo xem Đạo nào cũng như Đạo của chính mình vậy.
30 Tháng Bảy 2013(Xem: 9227)
Vấn đề là chúng ta phải thực sự có quyết tâm bền chí để cùng kết hợp với thế hệ trẻ là lớp con cháu nơi mỗi gia đình - trong việc hội nhập êm thắm với dòng chính của xã hội
28 Tháng Sáu 2013(Xem: 8640)
“học thấu hiểu”. Không thiếu thấu hiểu nhau sẽ nảy sinh những thị phi, tranh chấp, hiểu lầm. Mọi người nên thấu hiểu thông cảm lẫn nhau, để giúp đỡ lẫn nhau. Không thông cảm lẫn nhau làm sao có thể hòa bình được?
27 Tháng Sáu 2013(Xem: 8684)
nên trân trọng và hãy quý khoảng thời gian chúng ta được chung sống với nhau, kiếp sau (nếu có), dù ta có thương hay không thương, cũng không có dịp gặp lại nhau đâu
20 Tháng Sáu 2013(Xem: 9125)
NGHIỆP của chúng ta thì chúng ta cũng phải ra đi một mình.Nếu chúng ta hiểu rõ NGHIỆP luật. thì chúng ta sẽ cảm nghiệm thấy sống một cuộc đời LƯƠNG THIỆN
16 Tháng Sáu 2013(Xem: 9276)
Thế đó! Nhưng chúng ta đã ai từng đặt cho mình một câu hỏi rằng “Đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam đã có bao giờ ô nhục như dưới thời cai trị của đảng công sản Việt Nam hiện nay chưa?”
30 Tháng Năm 2013(Xem: 9029)
Ta là người chịu ơn chánh phủ và nhân dân Mỹ quá nhân đạo cưu mang chúng ta qua đây, giúp đỡ ta bước đầu, tìm nơi ăn chốn ở, làm ăn gây dựng sự nghiệp. Khi có đủ lông cánh ta đem tiền bạc về bơm cho những kẻ mà do chính chúng đã gây ra cho chúng ta phải bỏ nước ra đi.
17 Tháng Năm 2013(Xem: 11066)
“Quý vị đã mất quê hương, quý vị đến đây để xây dựng lại cuộc đời của quý vị tốt hơn trong hòa bình. Tại sao quý vị đối xử với nhau như thế này? Tôi hy vọng sau ngày hôm nay quý vị sẽ suy nghĩ lại và sống tốt hơn.”
06 Tháng Năm 2013(Xem: 7359)
Người không sợ chết thì chết không phải là khổ. Sở dĩ khổ là vì người ta chấp chặt phải sống, sống chừng nào cũng được, sống hoài.
28 Tháng Tư 2013(Xem: 9231)
"Viết để bào chữa cho mình thì tôi không làm, viết để kể xấu người khác thì tôi càng không muốn."” Ông đã nhận chức tổng thống VNCH trong hai ngày cuối cùng, cô đơn giữa một nội các khập khiễng
20 Tháng Ba 2013(Xem: 14622)
Xin bạn hãy biết ơn cuộc sống vì có nhiều người đã không được sống hết tuổi trẻ của mình để có những trải nghiệm như bạn.
16 Tháng Ba 2013(Xem: 8963)
Nhưng trước năm 1975 cũng như bây giờ, quyền quyết định về chính sách đối với Việt Nam nằm trong tay người Mỹ chứ không nằm trong tay những người Việt chống cộng
02 Tháng Ba 2013(Xem: 8327)
Nhưng cũng phải đau đớn mà thừa nhận rằng bạo lực và dối trá của cộng sản đã được người Việt nam tiếp nhận một cách không thể nói là không hào hứng vì nó đánh trúng và làm đầy những bóng tối trống rỗng trong tâm hồn người Việt.
01 Tháng Ba 2013(Xem: 9276)
Có nhiều vị tướng lãnh chết lẫm liệt giữa trận tiền nhưng cũng có nhiều người chết trong sự quên lãng của mọi người, mòn mỏi, phai nhạt trong một căn nhà già nào đó ở trên đất khách
22 Tháng Hai 2013(Xem: 9041)
Tuy nhiên, vấn đề then chốt ở trong việc sống lâu không phải là kéo dài tuổi thọ mà chính là sống khoẻ. Hơn nữa, cái nghịch lý của sống lâu lại là sống khổ.
20 Tháng Hai 2013(Xem: 10803)
Lần này, nếu nhân dân ta không vùng lên đáng tan BỌN GIẶC CÓ TÊN LÀ DỐI TRÁ, chắc chắn đất nước ta sẽ bị kẻ thù phương Bắc nuốt chửng
10 Tháng Hai 2013(Xem: 9112)
38 năm sau ngày “THẮNG CUỘC”. Và ai mà biết được rằng sau 38 năm nữa, liệu người Việt trên quê mình có còn được phép nói tiếng Việt nữa hay không?
06 Tháng Giêng 2013(Xem: 9216)
Điều đáng ngạc nhiên là không chỉ Đảng cầm quyền thù ghét những thứ như “Bên thắng cuộc” mà ngay cả một số người chống Đảng này ở bên ngoài Việt Nam cũng tỏ ra thù ghét nó
03 Tháng Giêng 2013(Xem: 9432)
"Thử hỏi : mất nước mà không đau, mất nước mà không nhục, thì chúng ta có còn xứng đáng là người Việt Nam nữa hay không ?"
16 Tháng Mười Hai 2012(Xem: 15407)
Đức thế Tôn rời bỏ Cung vàng điện ngoc...tầm đạo; nhưng ở thế kỷ 21 nầy, các SƯ với lòng DỤC & THAM muốn xây chùa thiệt lớn !!!!
10 Tháng Mười Hai 2012(Xem: 11135)
Bạn chỉ cần sống trong vui vẻ, đó là Thiền. Sống trong bản tính bên trong riêng nhất, và hãy là bản thân mình, bản tính đích thực. Và người sống trong vui vẻ thì sống một cách tự nhiên trong tình yêu.
18 Tháng Mười Một 2012(Xem: 11530)
Con người sinh ra với hai bàn tay trắng nên thành công hay thất bại rồi cũng ra đi với hai bàn tay trắng, vậy thì sá gì với được mất, có không?
30 Tháng Mười 2012(Xem: 26531)
Người không có Nhân thì sẽ thành kẻ độc ác. Người không có Nghĩa thì sẽ thành kẻ bội bạc.
29 Tháng Mười 2012(Xem: 14320)
Và đó cũng là lý do, mà tôi đã bỏ ý định trở lại quê hương Việt Nam sau khi học hành xong ở Mỹ, như kế hoạch của tôi ngày ra đi!
12 Tháng Mười 2012(Xem: 11903)
Hy vọng đến đây, bạn có thể nở một nụ cười. Thêm một điều chứng minh rằng bạn đang hạnh phúc. Rồi ra bạn sẽ thấy được niềm hạnh phúc của mình
01 Tháng Mười 2012(Xem: 12485)
Cán bộ đảng viên lớn và các đại gia ăn theo của TC và VC làm đủ cách, đủ kiểu để tẩu tán hai của quí trong đời theo truyền thống Trung Hoa ”nhứt con, nhì của” ra các siêu cường để cất dấu hầu có nơi hạ cánh an toàn
30 Tháng Chín 2012(Xem: 13554)
Có thể khúc nhạc quân hành ấy được bắt đầu nhưng khi đến nốt cuối của bản nhạc, chắc chắn sẽ là nốt nhạc mới của một điệp khúc mới, để thế hệ đi sau cùng sánh vai tiếp bước.
30 Tháng Chín 2012(Xem: 12505)
Cuối cùng thì thật sự chúng ta chưa rời khỏi quê hương Việt Nam. Lòng chúng ta lúc nào cũng hướng về quê hương. Và chúng ta cũng chưa bao giờ bị quê hương ruồng bỏ.
25 Tháng Chín 2012(Xem: 13110)
Lâu nay rất nhiều hội đoàn né tránh lên án bọn Việt gian ác Cs , có lẽ núp dưới bình phong " không hoạt động chính trị" , nhưng thực chất là những người hèn, cầu an...
24 Tháng Chín 2012(Xem: 12699)
Một người Việt về thăm lại quê hương, nơi họ đã từ bỏ tất cả để ra đi, lúc đặt chân trở lại nước Mỹ, cho rằng tâm hồn lại cảm thấy an toàn, nhẹ nhàng hơn như lúc về nhà.
20 Tháng Chín 2012(Xem: 12782)
Khi già, thời gian mới là thực sự của mình, vì không còn phải chạy ngược chạy xuôi kiếm sống nữa. Không còn bị bó buộc bởi trách nhiệm bổn phận. Có thể ngồi mơ mộng hàng giờ trên ghế đá công viên
09 Tháng Chín 2012(Xem: 23711)
Điểm duy nhất chúng ta hoàn toàn khác biệt với họ là chúng ta không có khái niệm về “người Tàu Quốc gia” và “người Tàu Cộng sản” dù rằng nước ta có hoàn cảnh chẳng khác họ bao nhiêu. Chúng ta chỉ có một tổ quốc Trung Hoa vĩ đại và đó chính là niềm tự hào của dân tộc chúng ta .
06 Tháng Chín 2012(Xem: 13313)
Vì những tên cướp của bình thường còn bị pháp luật xét xử trừng trị, nhưng trong khi đó những tên cướp của là những hạng người mặc áo Cà sa và đầu trọc vẫn được ung dung tự tại, đi đến đâu vẫn được bá tánh đạo hữu Phật tử quỳ lạy cúng dường tiền bạc vật chất, xe thì đi xe BMW, Mercede, y áo bảnh bao, chỗ ở tốt đẹp, còn xưng hô cực kỳ cung kính. . .
04 Tháng Chín 2012(Xem: 12088)
Những điện thư của tôi gởi cho con phân tách tình hình chính trị không bị con phản đối, chỉ trích hay độc đoán nữa. Có lẽ nó đã tự tìm hiểu ra sự thực.
20 Tháng Tám 2012(Xem: 12394)
Mặt phải, chúng ta ra rả trên báo mỗi ngày là “Mỹ đã đến biển Đông”, “bà Hillary dọa TQ không nên gây hấn”,.. để mong lòng dân yên ổn. Mặt trái, chúng ta tổ chức ngày hội gặp gỡ những lớp cán bộ đã từng được Tàu đào tạo để cám ơn họ đã “dạy dỗ” cả đám chóp bu việt nam. “Đĩ” chưa từng thấy! Chưa có cái chính quyền nào mà “đĩ” như chính quyền việt nam hiện tại
17 Tháng Tám 2012(Xem: 12952)
Người dân cảm thấy bị bơ vơ đơn độc giữa cuộc đời. Một nhà nước yếu kém, bất lực và vô trách nhiệm như vậy mà sao vẫn tồn tại lâu vậy nhỉ? Đây có lẽ là nỗi bất an lớn nhất mà người dân phải mang nặng trong lòng.
12 Tháng Tám 2012(Xem: 12774)
Đây không phải là chuyện “bầu phải thương bí vì chung một giàn,” đây là chuyện bầu phải thương bầu, tuy khác giàn với nhau, nhưng mà, chúng lại cùng một giống!
08 Tháng Tám 2012(Xem: 15830)
Nhiều việc có cả mặt tốt lẫn mặt xấu, nhưng nếu biết nhìn mặt tốt, có lẽ chúng ta sẽ sống hạnh phúc hơn, tội gì phải làm ngược lại? Những buồn khổ, lo âu, bất hạnh nhiều khi đến bất chợt như cơn mưa và ai cũng gặp phải. Dù sao trời cũng đã mưa và chúng ta cũng phải lái «chuyến xe cuộc đời»....
01 Tháng Tám 2012(Xem: 14617)
Người Việt rộng rãi, tốt bụng nên ngay cả quý ông vô gia cư vẫn thường chọn các khu phố Việt để trương bảng “need help!” lên. Một bà người Mỹ da trắng lại đánh đúng vào tâm lý “đồng hương”
26 Tháng Bảy 2012(Xem: 14567)
những kẻ sẵn sàng vùi dập lòng yêu nước chính đáng của người dân. Chúng thản nhiên đạp vào mặt người dân giữa ban ngày, giữa hàng chục, hàng trăm ống kính camera của các phóng viên trong và ngoài nước khi họ biểu tỏ lòng yêu nước
29 Tháng Sáu 2012(Xem: 55295)
Nói xấu người vắng mặt là một thói quen của rất nhiều người, đàn bà cũng như đàn ông.. Ai chưa từng nói xấu, nói lén người khác thì hãy ném hòn đá đầu tiên đi.
29 Tháng Sáu 2012(Xem: 13864)
Nếu trên khuôn mặt bạn lúc nào cũng nở một nụ cười tươi tắn, bạn luôn cảm thấy lạc quan yêu đời, thì bạn là người vô cùng hạnh phúc bởi trên thế giới có rất nhiều người muốn lạc quan như bạn mà cũng không được.
20 Tháng Sáu 2012(Xem: 14549)
Chúng tôi chỉ là một giai-đoạn chuyển-tiếp, một thế-hệ bị mất mát, bị hy-sinh để dân-tộc di-dân chúng tôi có thể lật qua một trang sử mới. Để đời sau, con cháu chúng tôi có hy-vọng thành-công trên đất người, đi tiếp con đường mà chúng tôi đã không đi hết
12 Tháng Sáu 2012(Xem: 14459)
Đứng nhìn để đã phá là điều không nên; đứng ngoài để phê bình là điều cần thiết, nhưng chưa đủ. Đứng ngoài để ủng hộ là điều đáng mừng
04 Tháng Sáu 2012(Xem: 17976)
Tha thứ cho những dối gian mà người khác dành cho tôi...những gì xấu xa nhất mà người khác đã nghĩ về tôi...những ai làm tôi khóc, đau lòng và rạn vỡ.
03 Tháng Sáu 2012(Xem: 13860)
Đừng nhìn vào những hiện tượng tiêu cực của một thiểu số mà kết luận sai về bản chất của dân tộc. Hãy nhìn vào đa số tích cực để hãnh diện về lòng yêu nước của người Việt và giữ vững niềm tin vào thế tất thắng của toàn dân.
30 Tháng Năm 2012(Xem: 18053)
Quân cán chính VNCH đã cùng nhau vì dân chiến đấu vì nước hy sinh ở nước nhà. Quân dân cán chính VNCH đã cùng tù đày CS. Quân cán chính VNCH không giải ngũ đã cùng nhau tranh đấu liên tục cho tự do, dân chủ, nhân quyền VN khi ra hải ngoại. Tại sao quân dân cán chính VNCH không được cùng an nghĩ ngàn thu với nhau?
29 Tháng Năm 2012(Xem: 13299)
Đó là những bước đầu tiến tới tự do dân chủ. Đó là hướng đi các dân tộc phải chọn, để chấm dứt chế độ chuyên chế. Có như vậy các thế hệ người Việt Nam cũng như người Trung Hoa mai sau mới tập được thói quen sống trong danh dự và tinh thần trách nhiệm.
28 Tháng Năm 2012(Xem: 15268)
Buông bỏ tâm rỗng lặng và từ bi để có sự bình an và hạnh phúc, thì mọi bình an và hạnh phúc mà bạn đang có chỉ là sự trá hình của những con sâu ngứa. Chính những con sâu ngứa từ trong nhụy bánh ấy sinh ra!
22 Tháng Năm 2012(Xem: 15334)
Chúng ta thua vì chúng ta sống có đạo lý, ngay thẳng. Chúng ta cứ hô hào “Đem đại nghĩa để thắng hung tàn, lấy chí nhân mà thay cường bạo,” nhưng rút cuộc hung tàn, cường bạo đè bẹp chuyện đại nghĩa, chí nhân. Dương Thu Hương đã từng cho rằng: “Chế độ chiến thắng cuộc chiến chẳng qua chỉ là một thể chế man rợ!”