THÔNG BÁO KHẨN CẤP - HUY PHƯƠNG

“Thông báo khẩn cấp!” Tôi đã đọc đi đọc lại cái thông báo này nhiều lần! Thoạt đầu cứ tưởng đây chuyện đường nứt San Andreas sắp làm nửa tiểu bang California trôi ra biển hay Thủy Quân Lục Chiến Trung Cộng vừa dàn quân nhảy xuống Hà Nội, tệ lắm thì cũng một bệnh dịch chết người sắp xẩy ra cho nước Mỹ. Nhưng không, đây là một thông báo rằng một bức tượng Phật xây dở dang tại một ngôi chùa ở Việt Nam đã lâu thiếu tiền, cần bá tính cúng dường cho đủ số để hoàn thành. Bản “thông báo” đăng trên một tờ nhật báo tiếng Việt ở Mỹ với kích tấc 1/4 trang không phải là rẻ tiền, và người đăng báo hẳn còn đủ ngân khoản để trả cho lời kêu gọi thống thiết này.

Không phải bây giờ mà đã từ lâu báo chí hải ngoại này vẫn thường xuyên đăng những thông báo loại này khi thì xin tiền xây tường chùa, khi thì sửa sang nhà thờ bị sạt lở, nứt vách, ngân khoản dự trù có khi lên hằng trăm tỷ đồng tiền Việt, nhẹ thì thư ngỏ, thư xin, nặng thì ra “thông báo khẩn cấp” như bản tin ở trên. Cũng có khi trong nước cần tiền khởi công để xây một ngôi chùa mới, nhưng phần lớn là các loại tu sửa đại quy mô, hay đang làm nửa chừng mà thiếu tiền với lý do vật giá leo thang, mưa bão, lụt lội. Hải ngoại này đúng là một con bò sữa dễ vắt mà cũng dễ yếu lòng, chảy nước mắt, không những vì thương nỗi cơ khổ của đồng bào mà còn những chuyện linh thiêng khó nói như “hùn phước” hay “kiếm phước.” Ở những vùng đất có lời kêu gọi này, các giới chức lãnh đạo tôn giáo cũng công nhận rằng “đời sống dân chúng còn nghèo khổ, 95% dân sống chủ yếu phụ thuộc vào nông nghiệp trồng lúa, nhưng ruộng không đủ làm, thiếu nguồn nước tưới tiêu, hằng năm phải gánh chịu những đợt hạn hán bão tố, lũ lụt nên thường bị mất mùa thất thu, đói kém vất vả.”

Nhìn cảnh chùa chiền nguy nga tráng lệ, khách thập phương tấp nập lui tới cúng bái, hành hương, ai dám nói đó là một đất nước thiếu tự do tôn giáo. Nhà nước cộng sản sẵn sàng để cho các phái đoàn tôn giáo ra đi, miễn là đem được đồng đô la về để xây dựng đất nước to đẹp bằng mười lần hơn trước. Không phải chỉ ở trong nước mà ngay tại Mỹ. chúng ta đầu tư vào chùa chiền, tự viện quá nhiều, phần đông không có tăng đoàn, chỉ một hai vị, cũng sở hữu những cơ sở lên hàng triệu đô la.

Cũng có khi, không “liệu cơm gắp... chao,” việc xây dựng nửa chừng phải ngừng trệ, khiến gánh nặng đè lên vai người tín hữu. Năm 2000, tôi may mắn có dịp đến Paris, mục kích cảnh một ngôi chùa Việt “dự trù là một ngôi chùa lớn nhất Châu Âu,” đang trong những tháng khởi công xây cất, đến nay đã 11 năm, đã tiêu hết 12 triệu euros mà vẫn chưa xong. Theo dự trù phải tốn thêm 3 triệu euros, hiện đang nợ ngân hàng 1 triệu, nợ hội thiện 1 triệu và vài ba năm nữa ngôi chùa mới hoàn thành được. Một toán thợ Tàu, gồm 9 người từ Trung Cộng đang ở Paris, trong thời gian một, hay hai năm để lợp mái ngói cho chùa. Nội chỉ cái tháp chuông thôi cũng gần 1 triệu euros rồi.

Lễ Phật Đản năm nay, không ngại đường xa cách trở, tốn kém, chùa cũng mời được nhiều ca sĩ hàng đầu của một trung tâm băng nhạc từ Little Saigon bay sang. Bà chị họ của tôi định cư tại Paris từ 30 năm nay, từ lúc còn đi làm, nhịn ăn nhịn mặc, cả đời không biết du lịch là gì, đã trích số lương của mình một tỷ lệ để đóng góp, nay đã hưu trí, vẫn còn tiếp tục, vì ngôi chùa chưa xong. Thật là công đức vô lượng và thiện tâm bền bỉ! ( Tinh thần Tam bảo Nô)

Thì ra người Việt hiện dù đang sinh sống ở đâu trên thế giới cũng là sắc dân giàu có nhất vì ngoài chuyện lo ăn lo mặc còn dư dả đồng tiền để lo cho những chuyện “mua phước.” Trong khi phúc trình hằng năm của Văn Phòng Thống Kê Hoa Kỳ tháng rồi cho hay, cứ 6 người Mỹ thì có một người sống ở mức nghèo khó. Ảnh hưởng của nạn thất nghiệp kéo dài khiến hằng triệu người Mỹ phải vật lộn với đời sống. Số người ở mức nghèo khó là 46.2 triệu trong năm 2010, tăng 15.1%, từ 14.3% của năm trước, kỷ lục nhất từ 19 năm nay. Phúc trình còn cho hay, số người Mỹ không có bảo hiểm lên đến 49.9 triệu, lớn nhất trong hai thập niên qua.New York dự tính sa thải 700 thầy cô giáo. Câu chuyện nước Mỹ rồi đây sẽ hết tiền đổ xăng cho cả những chiếc xe đưa thư, và hình ảnh người đưa thư sẽ không còn nữa làm cho chúng ta mủi lòng. Vậy thì xây một tượng Phật dang dở vì thiếu tiền có là điều “khẩn cấp” hay không?

Chuyện này làm cho chúng tôi nhớ lại một câu chuyện Thiền (trong 101 Giai Thoại Thiền - Thomas Cleary - Thanh Chân biên dịch) như sau:

“Hei-zayemon là một đại phú gia suốt đời hành trì Bồ Tát Hạnh. Ông nhiệt tình sử dụng gia sản của mình vào mục đích an sinh và từ thiện. Nhờ sự giúp đỡ và cưu mang của vị phú gia này, rất nhiều trẻ em nghèo khổ đã thoát khỏi cảnh bần cùng. Hei-zayemon cũng là người tài trợ cho vô số công trình xây dựng cầu đường, giúp dân chúng trong khu vực có điều kiện đi lại dễ dàng và thuận tiện hơn.

Trước khi qua đời, Hei-zayemon lập di chúc yêu cầu tiếp tục sử dụng gia sản của mình vào mục đích nhân đạo. Ý nguyện ấy đã được con cháu đời sau trân trọng và nghiêm chỉnh thực hiện.

Tương truyền vào thời Hei-zayemon còn sống, có một nhà sư tìm đến nhà của vị phú ông có cái tâm Bồ Tát ấy để quyên góp tiền cúng dường giúp nhà chùa xây dựng một cái cổng. Nghe xong lời đề nghị, Hei-zayemond đã bật cười trước mặt nhà sư: ‘Tôi muốn giúp đỡ mọi người vì tôi không thể nhẫn tâm bỏ mặc họ trong cảnh đời khốn khổ. Nhưng một ngôi chùa không có cái cổng thì có gì là khốn khổ đâu nào?!’’”

Tôi cũng bắt chước đại phú gia Hei-zayemon mà thưa rằng: “Một bức tượng hay một ngôi chùa xây dựng chưa xong thì có gì là khẩn cấp đâu nào!”