Bút ký Hồi xưa tui đi học - Chương 8 - Xém thành Ông Cha - Hoàng Duy Liệu

 

Mặc cho ông thầy Bổ véo bầm tím hai bắp bùi non* và thầy Hưng kiên cường nhẩn nại kêu tui lên trả bài bằng tên tộc của ông già tui mỗi ngày nhưng ở Biên Hòa tui vẫn cứ quậy quá nên hè năm lớp nhì ba tui quyết định bắt tui lên Đà lạt và tính nhờ một người bạn của ổng xin cho tui vô học trường Thầy Dòng.

Trời đất ! Tui mà sẽ thành Ông Cha?

Nghe mà thấm thía hai tiếng Lạy Chúa của cái bà bắc bán xi rô đá nhận bên trường thầy Chín ngày nào. Mà cũng đâu biết đựơc chuyện đời ngày sau sẽ ra sao phải không? Không chừng nếu có một giáo phái nào đó tu như tui thì thế giới sẽ an bình phè phởn hơn nhiều. Tui cũng nhớ đến một chị bạn đang có quán nhậu ở Sài Gòn kể cho nghe cái chuyện tức cười khi gặp lại một tên bạn cũ thời còn chơi năm mười với nhau trong xóm. Nó giờ là Ông Cha ! Chị ấy hỏi nó:

- Thiệt hong đó Cha ! ha ha...

Giờ đây tui lại mỉm cười bao dung khi nghe mấy con bé chủ quán nhậu xung quanh chổ tui ở gọi lén tui là " cha Liệu " .

Ngày xa xưa ấy, tui có bà cô ở Đà Lạt, bả thứ ba nên tụi tui kêu là cô Ba, bả lại lùn tịt nên còn được thêm một chữ lùn. Cô Ba lùn theo chồng tiếp cuộc chơi lên núi trồng rau ở ấp Đa Thiện, có một cái nhà nho nhỏ nằm sát lưng đồi bên cạnh một vườn rau to lớn xanh tươi trải dài đến tận viện Nguyên-tử- lực. Cái thằng tui có một thời đã đi xách nước tưới rau, bón phân nhổ cỏ ở đó. Vừa làm vừa chửi thề suốt ngày...cho cái ướt át lạnh lẻo của một sáng mờ sương phố núi Đà thành.

Vườn rau của cô Ba lùn trồng đủ thứ hầm bà lằng, ngoài những thứ rau cải nổi tiếng của đất Đà Lạt cô ba tui còn trồng thêm những thứ như trái bơ, trái artiseau, cái củ gì mà luộc lên cắn một miếng có hai dòng nước đỏ như máu chảy dài 2 bên khóe miệng, lại còn có thêm trái gì như mấy ngón tay chụm lại, à! trái phật thủ phải không? Bây giờ mà còn mảnh vườn đó tui sẽ mằm mò về mà gầy giống sao cho cái trái đó dơ một ngón tay lên, cầm chắc là sẽ lượm tiền đô mệt nghĩ và chắc là nhà tui sẽ phải mua thêm tủ lạnh.

Mỗi buổi sáng khi trời còn đầy sương mù lạnh lẻo, mấy chị con của cô ba đã đi học tui theo dượng ba xuống vườn tưới rau trong cái áo lính cũ màu xanh dài tới đầu gối. Cái vườn rau được làm theo kiểu đường đồng cao độ thành những miếng hình chữ nhật từ trên đỉnh đồi đi xuống, phía dưới tận cùng là một cái hồ rộng mặt nước màu đỏ chét có nhiều bông sen, trong hồ Dượng Ba tui có nuôi thêm cá mà lâu quá rồi tui không còn nhớ là loại cá gì ăn ra làm sao chỉ nhớ là tui hỏng thích mấy. Tui thích ăn thịt gà hơn.

Máy bơm chạy rầm rầm, hai dượng cháu cùng mấy anh người làm mỗi người hai vòi... ý lộn !...một vòi, tưới đều lên những cây cải non, xịch qua tưới lại cho mãi đến trưa mỏi cả cánh tay, áo quần ướt rồi khô tới khô rồi lại ướt mới được cô ba kêu về ăn cơm trưa.

Buổi trưa sau khi ăn cơm xong Dượng Ba tui lấy cái ống điếu ra kéo một hơi dài có tiếng nước reo nghe thật là đã cái lổ nhĩ rồi nằm lăn ra trên cái divan ngủ cho tới chiều còn tui thì lại phải theo mấy người làm công trở xuống vườn dảy cỏ bắt sâu cho tới khi ông trời trợt chân té xuống đồi cái mặt đỏ ững mới xong một ngày lao động khổ sai. Có một lần thấy xung quanh không có ai, viên bi thuốc lào vẫn còn đo đỏ, Dường Ba thì đã say thuốc nằm chỏng gọng, máu tò mò nổi dậy tui cũng bắt chước mà kéo một hơi dài để thấy khói buồn bay lên mây còn tui thì nằm đo đất cả một ngày.

Ngày qua tháng lại cứ như thế mà xoay vòng, tui chán và buồn vô hạn. Chiều nào cũng vậy sau khi xong xui cơm nước, giúp chị Hà lau khô ba mớ chén dĩa sắp xếp xếp cho ngay ngắn trong tủ là tui leo lên cái đồi sau nhà ngồi ngó lung tung mà nhớ nhà gần muốn khóc. Cái chị trong câu ca dao Chiều chiều ra đứng cửa sau Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều gì đó đở hơn tui nhiều. Tối thiểu thì sau mỗi buổi chiều buồn chị ta ôm chồng mà ngủ còn tui thì đi ngủ một mình chẵng có ai ôm trong nỗi buồn lạnh teo.

Nhân một ngày Chù Nhật tui năn nỉ chi Hà chở tui đi chơi cho biết phố Hòa Bình thì thật là lạ lùng chị ấy ôm tui vào lòng mà khóc rống lên :

- Má chị nói mày sắp đi tu rồi nên phải để cho mày buồn. Có buồn mới đi tu được !

Úp mặt vô ngực chị Hà qua cái mềm mềm êm êm pha lẫn mùi hương con gái tui cắn răng cố ngăn tiếng nấc nảo nùng khóc lên cho cái cỏi đời ô trọc.Trong khi chờ xin cho tui đi tu ông già cứ nhắn với cô Ba là bắt tui lao-động khổ sai trên xứ mọi cho biết Đời là bể khổ ! Có vậy nó mới tu được. Trời ơi, tui nghe mà thấy cuộc đời tối đen như tiền đồ nhà chị Dậu.

Ổng nói vậy, Má con tui, kể cả cô Ba lùn nghe vậy. Ngày đó ba tui là Thiên-hoàng chứ không phải sợ vợ như sau này.

Vẫn còn nhớ mãi cái ngày hôm đó, dưới cái nắng chiều bàng bạc má tui lệ nhỏ quanh mi thờ thẩn kéo thằng con trai đầu lòng lếch thếch lên ga xe lửa Biên Hòa đi về miền đất hứa. Ngồi trên cái băng ghế gổ màu vàng bóng loáng, tay ôm cái túi nho nhỏ chỉ có dăm ba bộ quần áo cũ lẩn hủ thịt chà bông tui lầm lì đưa mắt nhìn má tui lê bước xuống sân ga khi tàu chạy mà không biết buồn hay vui, chỉ hơi tiếc là đã bỏ quên lại cái giàn ná dấu ở dưới gầm giường.

Vào thuở đó tui bắn giàn ná nghề lắm nha, đừng nói chi ba con chim sẻ trên mấy cái cây sao, nhiều lần cho dù bị nhốt trong nhà nhưng chỉ cần một khe hở nhỏ giửa 2 tấm ván là tui có thể để ngay chóc một hòn sỏi nhỏ xinh xinh cứng cứng vô ngay cái mông hẩy hẩy của em của chị nào đi ngang qua nhà rồi thụp đầu xuống nhe răng cưới hô hố mặc cho ai đó nhăn nhó vừa xoa vừa chửi. Đi đêm có ngày gặp ma, một ngày thiên bất dung gian tui lại chơi ngay cái mông tổ chảng của bà Tư bán xôi ở ngay phía sau nhà. Cũng tại bả tự nhiên sàng cái đít qua lảnh đạn chứ rỏ ràng là tui nhắm chị Thu con cô Bảy thuốc tây. Thế là :

- Thuở đất trời nổi cơn gió bụi. Kẻ có nghề quỳ gối trước sân. !!!!!!

 Bà Tư ngồi bán ngay trước rạp hát Biên Hùng có 2 cô con gái rất xinh trong bộ bà ba rẻ tiền thường hay gánh xôi ra phụ mẹ. Chị lớn tên Hồng hơn tui vài tuổi đẹp mà hiền, cô em tên Hương học ngang lớp với tui lóc chóc lanh chanh. Một lần có dịp về lại Biên Hòa tui có gặp lại bà Hương móm xọm cùng cháu nội đang bán giày dép trên lề đường Trịnh Hoài Đức, nó nói chị Hồng đã mất tích cùng chồng và 2 đứa con trong một chuyến vượt biên. Chồng của chỉ cũng là lính Không Quân có đeo dao đeo súng như ai chứ bộ! Con Hương cứ nói bâng quơ như đang tiếc nuối một điều gì. Còn tui thì lẳng lặng dúi vô tay nó mấy tờ giấy xanh xanh nho nhỏ để có cái mà tỏ lòng tao.

Con tàu đen xì cũ rích rú lên một hồi còi dài lê thê nảo nuột rồi xì xà xì xịch lăn bánh đưa tui đi sống đời biệt xứ lần thứ nhứt. Tui nói là lần thứ nhứt là vì cả đời tui là những chuổi ngày dài xa xứ. Ngày đó là thời an bình thịnh-vượng của đất nước VNCH tui, con tàu hùng-dũng vượt núi băng đồng xuyên thẳng qua bức màn đêm, thỉnh thoảng lại hú lên the thé , khói phun mịt mù mà chẳng sợ một ai. Hình như tàu đi mãi đến tận nhà của mấy O Huế thì phải. Lạnh lẻo dưới mông qua làn ghế gổ, kẻ tội đồ ngủ thiếp giấc xa quê.

 Tàu lên phố núi

Trong cõi chập-chờn mộng mị tui thường bị đánh thức dậy mổi khi tàu dừng lại ở một cái ga nào đó với những âm thanh hổn độn cùng đủ thứ mùi vị lẫn lộn trộn theo những giọng nói lạ lùng mà tui chưa bao giờ được nghe mang lên tàu theo những bà chị bà mẹ đi buôn hay bởi những đứa nhỏ bán hàng rong dọc theo đường tàu. Ngoài cái giọng the thé của mấy bà bắc kỳ đã quá quen thuộc qua bao lần theo mấy thằng bạn về rong chơi xóm đạo của tụi nó, tui hơi thích-thú khi nghe cái giọng trọ trẹ của người xứ Quảng. Ồ mà dân chúng ở Đà Lạt thời trước 1975 đã đến lập nghiệp từ địa-phương nào cho đến bây giờ tui vẩn chưa biết. Họ có một gịong nói rất đặc-biệt dường như bao gồm Bắc Quảng Huế. Dượng Ba tui nói bằng cái giọng đó, còn mấy đứa con gái tức là mấy bà chị họ của tui thì có thêm giọng Nam của cô Ba trộn vô nghe thật là lạ tai nhưng mà không sao, tui bao giờ cũng không hiểu đàn bà con gái nói cái gì. Người ta thường hay ca tụng giọng nói của người gái Huế còn tui thì nghĩ con gái Đà Lạt nói nghe dễ thương hơn nhiều.

Sau này khi sống ở nước ngoài mỗi khi có dịp gặp được một người con gái VN tui thường mở đầu chào hỏi bằng một câu tủ rất là ăn tiền:

- Em em, bộ em là người Đà Lạt hả?

để nhận lấy một nụ cười sung sướng bẻn lẻn trên đôi gò má đang từ từ hồng lên... Thật ra thì tui đã thấy rỏ là em chẳng có da trắng má hồng chi hết.

Có lúc tỉnh dậy đưa mắt nhìn qua khung cửa sổ tui liền hoảng hồn né qua một bên để tránh mấy cái cột đèn đang chạy ngược tới đập vô mặt. Có khi con tàu đi ngang qua những cánh đồng màu xanh trải dài đến tận chân núi bị che khuất bởi những khu rừng cây ngút ngàn. Cũng có một vài đứa chăn trâu ngất ngưởng trên lưng mấy con trâu nước đen xì mập ú. Gần hơn nửa qua tầm mắt vài con gà đang cong đuôi cái đít lắc lắc chạy qua lại trước những cái chòi tranh lụp sụp có để vài lu nước một bên góc.

Thì ra ta đã rời xa phố thị.

Tui cũng có dịp thấy những cái đồn nhỏ bé có lá cờ vàng nổi bật trên nền trời xam xám chiều trôi với những cái lô cốt bằng bao cát có một hai anh lính ngồi chong súng nghe radio lơ đảng ngó ra con quốc-lộ phía trước, có khi còn có thêm một cái chợ chồm hổm với những cái nón lá, mấy bộ đồ bà ba đủ thứ màu của mấy bà đi chợ chiều, một vài thằng bé con vừa đi vừa khóc trên con đường đất đỏ sình lầy nước đọng.

Một lúc nào đó tui lại thấy những anh lính vác súng đi dọc theo bên đường rày dơ tay vẩy vẩy người trên tàu, thỉnh thoảng có người cúi xuống nhặt lên những món gì nho nhỏ như thuốc lá hay bánh kẹo từ trên tàu ném xuống. Lần đầu tiên trong đời tui thấy cảnh tặng quà cho người mình không hề quen biết mà có biết đâu một khoảng thời-gian sau mấy đứa em tui có được cái vinh-dự làm chuyện đó. Khác nhau chút đỉnh là tụi nó đứng ở dưới ném quà lên cho mấy anh lính không còn súng đang ngồi bó gối buồn bả trên tàu. Đúng là thời-thế đổi thay nhưng cái tình người VNCH vẩn không có khác. Mai này không biết có còn ai hiểu được đúng nghĩa của chữ tình hay không.

Không phải lúc nào con tàu cũng chạy êm đềm phẳng lặng mà có nhiều khi nó lắc lư con tàu đi .À à ! thì ra cái câu này xuất phát từ đây, đúng là đi một ngày đàng học một sàng khôn. Cái thân ốm yếu của tui bị chèn ép dã man giữa hai bà bạn hàng đi buôn tròn trên bự dưới từ từ nổi lên theo những cú ép hai bên hông làm có lúc tui thấy mình ngồi trên bắp vế của hai bả, có hơi mắc cở nhưng êm ơi là êm và ấm ơi là ấm……chỉ hơi tiếc là tui lên tàu sớm mất vài năm nên chưa biết chữ ‘phê’. Một bà mê ngủ vòng tay ôm tui chặt cứng lại như cái gối ôm còn cằn nhằn:

- Ngồi yên chút coi !

Ha ! Bộ "chùa" sao? Định lên tiếng cự nự nhưng lại thôi, lạng quạng bả kẹp chết.

Tàu đi qua hầm tối đen thui, bụi than lẫn khói xông lên mủi gần như nghẹt thở bổng một tiếng CHÁT vang lên chát chúa đi kèm theo là lời chửi rủa tục tằn… Tổ cha mày! Quân chó đẻ ! về mà...Tiếng chân chạy thình thịch…Tiếng ai cười khúc khích.. Hình như có một bà nào đã bạt tai ai đó, chắc là có kẻ lợi dụng lúc tối thui thùi mò cái túi tiền của bả ?. Hừm, kẻ cắp gặp bà già! Hồi đó tui nghĩ như vậy. Qua khỏi hầm, trong cái ánh sáng lờ mờ còn sót lại của buổi chiều tà tui thấy mấy bà đang ngó quanh cố tìm người má đỏ hây hây trong khi một bà bạn hàng tay cầm cây đòn gánh mắt tỏa hào-quang hầm hầm đi qua đi lại lầm bầm kiếm người tính chui vào hầm hồi nảy. Tới trước mặt tui bả đứng lại một chút rồi mỉm cười lắc đầu bỏ đi, cái bà đang ôm tui cũng bật cười. Hồi đó tui mắc cở đỏ mặt ngồi im một đống chứ bây giờ thì có lẽ:

- Ee ! Yamaham !

Trời tối dần mang theo cơn gió lạnh lùa lên tàu qua các khe hở dưới sàn rồi nhẹ nhàng xuyên qua ống quần làm tui rùng mình phải lấy cái bọc quần áo nhét vô giữa 2 cái chân ốm tong teo dài ngoằn có hằn lên mấy cái thẹo trồng trái rạ như cặp mắt người mù.

Chạy mãi, ngủ gà ngủ gật mãi rồi cũng tới, Đà Lạt phố núi mờ sương hiện ra lạnh lẻo dưới sương mờ, chưa ra khỏi nhà ga tui đã nghe tiếng ai gọi vang lên mừng rỡ từ xa. Cô Ba lùn cùng chị Hà người con gái thứ hai mà cũng là đẹp nhất ấp thời đó trong cái áo dài trắng với áo len màu hồng đang vẩy vẩy tay miệng cười toe toét chào đón thằng tù biệt xứ. Thân tui thường xuyên bị canh giử và giáo-huấn dã man hơn bởi phái nữ kể từ đây.

Qua khung cửa sổ của chiếc Deux Cheveaux màu xám do dượng Ba cầm lái, tui ráng ló đầu lên ngắm phố núi mộng mơ. Đúng như tên gọi Đà thành, tất cả đều khác lạ với cái xứ quê miền bưởi bự của tui. Lần đầu tiên trong đời tui cảm thấy gần gủi với cái tiếng “ mọi “ khi nhìn thấy một đám học sinh cùng cở tui đang đi đến trường. Tụi nó đẹp đẻ và sang trọng quá, lại có một chút gì quý phái, khác hẳn cái khù khờ lam lủ của đám bạn tui ở trong ga Biên Hòa. Tự dưng tui mỉm cười nhớ tới thằng Lợi Sọ, giờ này chắc nó đang bị má nó kéo lê lết sềnh sệt qua ngang nhà tui để đến trường. Trên một dốc đường tui mở tròn mắt nhìn một con nhỏ tóc vàng mặc jupe màu xanh có vẻ đầm lai đi bên dường trông như con búp bê em gái tui chơi, con bé này cũng ve vẩy tay chân với 2 con mắt tròn vo màu xanh ve chai chớp lên chớp xuống lia lịa lại có vẻ như còn biết “ Hứ ”. Định hỏi chị Hà một con như thế bao nhiêu tiền thì xe đã đến nhà. Mấy mươi năm sau tui cũng lượm được một con gần giống như thế nhưng mà cái con này hỏng biết hư nứt ở cái chổ nào mà lúc nào cũng mở mắt trừng biên giới làm cho tui nhiều khi muốn dzông ra ngoài cửa trốn ngoài hiên. Chỉ được cái là nó không biết cải lộn bằng tiếng Việt nên đôi khi...cũng buồn, nhứt là khi ngồi viết những dòng chữ này.

Sắp hết hè những tưỡng đời mình sẽ an phận trong chiếc áo thầy tu là vì mấy ông Cha trường Dòng có vẻ thích thú khi thấy tui quỳ gối ngon lành lại còn biết đọc dăm câu kinh bị học một cách bất đắc dỉ từ ông Cha ở trường Khiết Tâm Biên Hòa thì bổng dưng Ba tui lên dẫn tui về lại quê nhà. Lúc đó quá đổi vui mừng được về lại xóm ga cùng trường Nguyễn Du với bao bè bạn thân thương tui không thèm hỏi rỏ cái lý do gì làm cho ổng đổi ý nhưng khi máy bay bắt đầu lên cao qua khỏi nhiều tầng mây trắng tui hỏi Ba tui một câu ngô nghê:

- Mình gần tới Thiên đàng chưa Ba?

Ông già tui toét miệng cười :

- Chính vì vậy mà tao đem mày về.

Có ai hiểu ổng nói chi không?

Hoàng Duy Liệu

( Hồi xưa tui đi học )

* Thầy Bổ thường hay bắt học trò đứng dang chân ra rồi véo mạnh vô đùi thay cho cái lối phạt bằng roi mây.