NÀNG OL - hoàng duy liệu

Nàng OL

 Nếu mình là đại trượng phu thì khi đi làm việc ở các công sở hay hãng xưởng ở Nhật có một điều sung sướng thoải mái mà cả thế giới không kiếm đâu ra.

Đó là chuyện " nước uống “ và " lặt vặt linh tinh ".

Nguyên cả một ngày từ sáng mờ sương cho đến khi hoàng hôn ôm trái đất lúc nào trên bàn cũng có một tách cà phê hay là một ly trà bóc khói. Ta cứ uống thoải mái, hết ly này đến ly khác mà không cần phải đứng dậy đi pha rót gì hết.

Mổi sáng bước vào hãng thì đã thấy ngay tất cã những gì bề bộn trên bàn làm việc đã được dọn dẹp, sắp xếp ngay ngắn đàng hoàng. Ngay cã đến cái tách cà phê cũng đã được đặt đúng theo phía của người thuận tay trái hay phải. Đừng nghĩ đây là chuyện nhỏ nhặt mà lầm to. Đó là một điểm căn bản cho sự khởi đầu của triết lý làm ăn Nhật Bản. Đàng hoàng - Rỏ ràng và Ngăn nắp. Ngày hôm nay hầu hết các hãng xưỡng lớn ở nhiều nơi trên thế giới đều bắt chước thực hành cái kim châm này. Ta có thể tìm hiểu thêm bằng cách Google mấy chữ như Kamban hay Kaizen gì đó.

 Cần một bản copy, một vài trang fax hay là một tờ giấy trắng thì cũng chỉ cứ ngồi phè ra đó mà chờ người ta mang tới tận bàn làm việc của mình. Người ta là ai?

 Xin thưa họ là những nữ nhân viên xinh đẹp trẻ trung tràn đầy sinh lực và rất là dể thương lúc nào cũng nhẹ nhàng qua lại khoe hương sắc khắp nơi làm việc. Người Nhật gọi họ là OL.

Cái tiếng gọi O L lấy ra từ chữ office lady trong anh văn. Thật ra thì khi xưa họ có một cái tên tiếng Nhật rất là đẹp.

Shokuba no hana.

Có nghĩa là " Bông hoa công sở ".

 Vậy sao bây giờ lại gọi họ là OL , “ô en ru” phiên âm theo giọng Nhật.

Đây là một đề tài lý thú và sâu sắc trong việc tìm hiểu đời sống và tâm tư của người Nhật sau Đệ nhị thế chiến cho đến thời cận đại. Cũng là một lời giải đáp nho nhỏ nhưng có giá trị thực tiển cho câu hỏi tại sao người Nhật đàng hoàng lể độ và nước Nhật hùng cường.

Người lính Thủy quân lục chiến của Mỹ quốc vừa đổ bộ lên xứ Phù Tang Tam Đảo vào buổi sáng thì ngay đêm hôm đó đã có rất nhiều người Nhật tự xử bằng cách mổ bụng Harakiri. Người còn sống trong tủi nhục thì im lặng ngồi thiền mà ngẩm nghĩ cái câu " Tại sao họ thắng? " mà không bao giờ để ý đến " Tại sao ta thua? ".

 Người Nhật là bực thầy trong cái Triết lý nhân sinh này.

 Còn nhớ có một vị thầy Kiếm đạo lừng danh đã dạy rằng :

- Khi thua nên gọi kẻ thắng bằng Thầy ! ( Sensei )

 Câu nói đó nêu lên tinh thần tôn trọng sự thật và cầu tiến học hỏi của thần dân xứ mặt trời mọc.

Phàm là người trần tục ai ai cũng thuờng hay khó khăn khi suy xét một cách khách quan khi nghĩ về cái bản ngã của mình, rất là khó khi nghĩ là mình dở. Vậy thì hảy làm ngược lại ta sẽ tìm ra chân lý.

Với cái tâm niệm đó trong lòng, sau khi thất trận toàn dân Nhật đồng tâm nhất trí sau lưng Nhật Hoàng đua nhau tìm tòi học hỏi cái hay cái tốt cái giỏi của kẻ thắng trận là Mỹ và Anh quốc. Và bắt đầu là học anh ngữ.

 Họ bắt đầu thích thú sử dụng những từ ngữ anh văn trong đời sống hàng ngày và coi đó là một cách làm phong phú thêm cho tiếng Nhật. Cái tên gọi " Shokkuba no hana " được thay thế bằng " BG " ( Buisiness Girl ) từ lúc đó.

Nhưng chỉ một thời gian ngắn, với cái ý chí " Kaizen " ( Cải thiện ) và tinh thần vỏ sỉ đạo bất diệt họ lại thay đổi thêm một lần nửa là " OL ". Họ không muốn người ngoại quốc hiểu lầm BG là Bar Girl mà sàm sở với những người nữ nhân viên khả ái của họ.

 Đây cũng là một câu chuyện có yếu tố lịch sử cho tinh thần dân chủ của người Nhật. Vào năm 1963 một tờ tuần báo danh tiếng ở Tokyo chuyên về phụ nữ Josei Jishin mở một cuộc thi tuyển chọn trên toàn quốc và kết quả là cái tên OL này được dùng cho đến hôm nay.

OL bắt đầu ngay sau khi tốt nghiệp trung học khoảng 17 tuổi. Do đó họ hảnh diện mang tất cả cái khỏe mạnh, xinh tươi nhí nhảnh yêu đời trong cái tuổi vào đời hoa mộng đó vào nơi làm việc một cách tự nhiên thoải mái.

Một ngày làm việc của OL rất là nhàn hạ. Thường thì họ đến sớm hơn các nam nhân viên tuy không phải bị bắt buộc bởi một quy luật nào. Họ làm như thế vì tinh thần trách nhiệm và yêu mến hãng xưởng. ( Aishashin )

 Công việc của họ chủ yếu là làm đẹp cho công sở theo cả hai nghĩa trắng đen và phụ giúp các nam nhân viên cùng tất cả mọi người từ bác lao công cho đến ông chủ hãng có được một ngày làm việc với nhiều thành quả và vui tươi. Họ vui thích làm tất cả mọi việc mà người phụ nữ ở các xứ tân tiến khác cho là vặt vãnh hay là phân biệt giới tính.

 Nàng OL sẽ lau chùi bàn ghế, cắm cho bạn một một bông hoa mới, sắp xếp mọi thứ lại cho đàng hoàng ngăn nắp và cuối cùng là một ly cà phê thơm phức khi bạn vừa ngồi vào bàn.

Với giọng nói con gái nhỏ nhẹ dễ thương và nụ cười xinh như mộng trên môi họ chạy lanh quanh khắp chốn trong hãng cả một ngày mà không bao giờ than vản.

Khi thì châm thêm trà, pha tách cà phê mới, lúc thì copy hay fax hồ sơ hay đi giao dịch với nhà bank, bưu điện. Họ cũng đi mua lucnh cho bạn với một nụ cười cùng thêm một đôi lời hàm ý lo lắng cho sức khỏe của bạn như là mang đến một viên thuốc nhức đầu để chống lại cái say xỉn đêm qua.

Gặp khi trời đổ cơn mưa họ đi đến từng bàn hỏi thăm bạn có cần một cây dù hay là một cái áo mưa. Khi xưa lúc chưa có giao dịch online mổi cuối tuần thì ta sẽ nhận được cái bao thơ tiền lương mỏng dánh nhẹ hều từ cái bàn tay trắng muốt nòn nà của họ. Tưởng dễ nhưng mà khó. Người OL phải có một cái rolodex cùng một bản lịch trình trong đầu cùng cái nghệ thuật làm việc toàn thân trong cùng một khoảng thời gian mà không bao giờ mất đi gương mặt khả ái rạng rở. Họ vừa trả lời điện thoại vừa cúi đầu chào quan khách vừa sửa lại cành hoa trên bàn.

Người Nhật không cho đó là điều phiền muộn hay là hạ cấp chi hết. Họ là bực thầy của thế giới trong cái câu " Tất cả moi công việc đều quan trọng ". Trong đời sống hiện tại đã có bao lần chứng minh. Một sợi dây chì nhỏ đã làm cho hãng Toyota lổ hàng tỷ đô la. Gần hơn thì một cái sừng sộ của một em hầu bàn làm mất đi hàng ngàn tô phở cho dù chủ tốn cả bạc triệu để khai trương sáng lập.

 Họ làm tất cả những chuyện đó với cái lòng thành thật thánh thiện của một người phụ nữ thân thương trìu mến như là em là chị là mẹ của bạn. Và lúc nào ngày nào cũng đều như thế. Đến đây ta có thể nhớ đến cái câu...lấy vợ Nhật !

Đổi lại các nam nhân viên trong hãng bao giờ cũng bảo bọc và đối xử với họ bằng cả một tình thương và lịch sự của một người anh cả hảo hớn trượng phu đối với một người em hay chị thân thương. Không có ai ngu mà sàm sở hay là khi dễ họ. Ta phải biết ngoài cái chuyện Nam nhi chí khí (Otoko rashii ) thì cũng đừng quên là một ngày gần đây họ có thể trở thành vợ của ông xếp lớn. Đại đa số OL đều lấy chồng làm cùng hãng.

 Những nàng OL kiều diễm nghỉ làm về hưu vào khoảng từ 24 cho đến 27 tuổi. Đó là cái tuổi lấy chồng đi tiếp cuộc chơi theo tập quán của Nhật. Sau đó thì họ sẽ bị bạn bè trêu chọc là Urê nokori ( Hàng bán ế ). Ngày đó họ mặc kimono tha thuớt đi đến từng bàn vui mừng nói lời vĩnh biệt tình anh và chúc mừng rằng bắt đầu ngày mai anh sẽ có một cô OL trẻ đẹp hơn em nhiều thay thế, xin anh đừng có buồn mà vội harikiri !( Mổ bụng ). Và nếu mà người chồng ngày mai của em là ông xếp của mình thì ta phải đứng dậy mà khom lưng thấp hơn em vì rằng ngày tới gặp lại em đã là " Bà Xếp ". Nhớ là phải bước lui lại một bước trước khi chào nếu không thì cái trán sẽ đụng phải cái chi mềm mềm.

 Tui đã bao lần ứa nước mắt mà muốn chạy theo họ. Cứ em này đến em khác bỏ ta bơ vơ một một mình bên bàn giấy mà tự hỏi :

- Tại sao mình thua?

A ha , Thì ra tui vẫn chưa đủ độ Thiền để trở thành một " Harakiri " và bây giờ thì xa em ngàn dặm mà vẫn thì thầm...Người bỏ ta đi.

 Hoàng Duy Liệu

( Tản mạn Phù Tang Tam Đảo )