Người ta thường nói :” Thắng về nội, thối về ngoại” để chỉ “Bên ngoại thương dại thương dột” Bởi dù gì chi nữa thì cháu ngoại là do con gái mình sinh ra, chắc chắn là cháu ruột mình rồi. Không trật một tí ti ông cụ nào cả. Chắc mẽm một trăm phần trăm, phải không các bạn?
Do vậy đôi khi con gái ỷ y, lấy ai không biết, mang cái bụng to kềnh về nhà. Cha mẹ ngoáy lỗ tai nghe thiên hạ đàm tiếu, rồi nai lưng làm, nuôi con sinh nở. Mẹ tròn con vuông. Con gái tủi phận mình, bỏ con cho cha mẹ đi biền biệt không về. Thế mới có chuyện :”Bà ngoại đẻ má, má đẻ ra mình em có biết không!” Bà ngoại vừa làm bà, vừa làm mẹ. Một nắng hai sương nuôi dưỡng cháu lớn khôn. Bà ngoại trong đôi mắt tôi như cây cau thẳng đứng giữa trời. Cây cau ốm yếu, nhỏ nhoi, hiền hoà, mang trên mình những quày trái sai oằn. Gió từng cơn thổi mạnh. Cây cau nghiêng mình oằn oại chịu đựng. Cây cong xuống như mọi oan khiên đè nặng lên tấm thân còm cõi của ngoại.
Không hiểu sao khi nghĩ về bà nội, tôi lại liên tưởng đến một phụ nữ mập mạp phúc hậu. Nhưng khi nghĩ về bà ngoại, thì hiện lên một bà già miền Nam khăn rằn đội đầu, bỏm bẻm nhai trầu, gầy gò, lam lũ đến tội nghiệp. Có lẽ bất công cho bà nội tôi. Vì bà nội tôi rất hiền lành, cũng quê muà, răng đen rưng rức, không hề có một câu lớn tiếng. Còn bà ngoại thì tôi không nhớ một tí gì về hình dạng của bà. Bởi bà ngoại tôi mất khi tôi còn rất bé. Thế nhưng cứ nghĩ đến ngoại là tôi thương ngập lòng, thương nhiều lắm. Có lẽ do thương má nhiều nên tôi thương ngoại cũng nhiều.
Má tôi thì lấy chồng đàng hoàng. Theo chồng và lo cho con cái. Ông bà ngoại tôi không hề trải thân già để bảo bọc con gái. Nhưng như tôi biết, ông ngoại cũng nhiều vợ. Ngoại tôi là vợ lớn. Bà ngoại ghẻ có rất nhiều con. Do đó ngoài các cậu dì ruột, tôi còn có rất nhiều cậu, dì con riêng của ông ngoại. Những đứa cháu ngoại như chúng tôi không nhớ mặt ngoại mình, nhưng lại biết mặt bà ngoại nhỏ, bởi bà lấy ông ngoại tôi khi bà còn trẻ nên bà sống lâu hơn. Cũng lạ, tôi không biết gì về quá khứ bà ngoại, nhưng không hiểu sao tôi không thương hay có cảm tình với bà ngoại ghẻ của tôi.
Bây giờ tôi cũng làm bà ngoại, có một bầy cháu đông đúc. Nói ra cũng mắc cở. Khi gặp bạn bè, người quen. Khi họ đem ra trình làng nhà cao, xe xịn, đủ thứ trên đời. Tôi chỉ cười trừ. cuối cùng tôi chẳng có gì khoe, tôi đưa lá bài cuối cùng -“8 đứa cháu ngoại gái của tôi.” Thật tình tôi cũng không ngờ mình có nhiều cháu như vậy, nhất là cháu gái. Nhưng cái gì cũng có số. Giày dép, quần áo còn có số nữa là con người. Con gái tôi số không có con trai, lại mắn đẻ nên thoắt một cái chúng nó đã cho tôi 8 nàng công chúa yêu kiều. Nó cũng nhiều lần đắn đo khi vỡ kế hoạch, rồi ôm hy vọng -” biết đâu là thằng cu”. Thế rồi khi bác sĩ báo tin giới tính thì vợ chồng nhìn nhau -”Trai gái gì cũng con mình. Trời sinh voi, sinh cỏ”
Ngày Xuân hay Lễ lạc người ta chúc nhau “Đông con, nhiều cháu” Con thì tôi không nhiều, nhưng với 2 đứa con gái, tôi có 8 đứa cháu ngoại thì kể ra cũng không ít. Để nói về chúng, tôi thường gọi chúng là “ Bầy ròng ròng của tôi”. Còn cha mẹ nó, để ám chỉ chúng thì gọi “Đám giặc của con”. Cái đám giặc cái đó thật nhiều trò, và cũng quậy tới bến. Cứ cuối tuần là nhà tôi rộn ràng và đủ thứ âm thanh. Bà ngoại già như tôi bị chúng quay đến chóng mặt. Có lẽ không nơi nào được tự do như nhà ngoại. Chúng lôi khăn, lôi mền ra giăng làm sân khấu. Làm công chúa, làm bà hoàng. Chúng vào phòng tôi đóng cửa lại trang điểm để biểu diễn fashion show. Chúng mời cả nhà ngồi lại rồi thay nhau biễu diễn. Có thấy con bé 3 tuổi ra mắt với đủ kiểu tóc do chúng tự chải. Yểu điệu trong những y phục chúng tự thay, những chiếc khăn đủ màu quàng cổ. Con bé bước những bước tự tin, nhún nhẩy .Nghiêng đầu chào và hôn gió rất điệu nghệ trước khi bước khuất vào phòng mới thấy chúng nhiều sáng kiến. Có khi chúng dùng cây gậy 4 chân của ông ngoại làm micro. Chúng đứng lên bàn và trình diễn văn nghệ. Chúng hát và nhún nhảy dễ thương. Mỗi khi có lễ lớn, Vu Lan hay Phật Đản ở Chùa. Bầy cháu tôi mặc áo dài đi hai hàng dâng hoa cúng Phật trông thật đáng yêu.Chùa nghèo lại mới thành lập, bầy cháu của tôi cũng là đội múa nữ thật dễ thương. Có lẽ niềm vui con người thay đổi theo từng thời kỳ và tùy theo độ tuổi. Tôi bây giờ niềm vui có lẽ là dồn vào bầy ròng ròng đó. Chúng cho tôi thấy lại sự hồn nhiên và tuổi thơ ngây.
Ngày Tết, cháu tôi đều mặc áo dài để chúc Tết ông bà. Chúng xinh xắn trong những tà áo đủ màu sắc. Khi mẹ cha chúng khoanh tay chúc Tết , chúng sắp một hàng sau lưng. Từng đứa đến chúc Ông Bà bằng những câu nói ngây thơ nghĩ sao nói vậy. Đứa bé nhất thì lập lại từng chữ mẹ chúng dạy cho. Nhận lì xì xong chúng hôn tôi thắm thiết rồi nhảy cẩng xé phong bao. Nhưng rồi ham vui có khi vất đâu không biết. Có đứa đưa cho mẹ chẳng đếm xỉa gì ở bên trong. Ngày Sinh Nhật tôi hay Mother’s Day chúng tự tay làm những tấm card rất dễ thương để tặng cho Bà. Những lời chúc, những hình vẽ thơ ngây xuất phát từ con tim bé nhỏ đã cho tôi thấy vô vàn hạnh phúc. Cho tôi quên đi những mệt nhọc, vất vã khi lo cho chúng những khi chúng ốm đau.
Bây giờ đứa cháu ngoại đầu của tôi đã 17 tuổi, biết làm đẹp, biết mắc cỡ và đang ở tuổi mộng mơ. Nhìn chúng, tôi như thấy lại mình bao nhiêu năm về trước. Thật tình tôi cũng rất lạ lẫm về sự trưởng thành của cháu tôi ở xã hội tây phương. Đôi khi tôi ngỡ ngàng về sự phát triễn quá nhanh của chúng. Tôi bất ngờ khi thấy chúng đã biết làm cong lông mi, tô son điểm phấn hay mặc những bộ đồ đúng mốt để phô diễn một thân thể đầy nhựa sống. Ngẫm nghĩ về sự lo lắng khi thấy con gái mình bắt đầu trưởng thành, tôi mới thấy thương má của tôi với những tư tưởng cỗ hủ, lỗi thời. Ngày xưa khi tôi bước vào tuổi dậy thì, má tôi không cho tôi mặc áo nịt ngực, bà bắt tôi phải dùng một mãnh vãi dài quần kín ngực, ép nó xuống phẳng lì. Bà nói –“ Tốt khoe, xấu che, con gái đẹp là ở tính nết, không nên để cho người ta thấy thân thể mình” Bây giờ nhìn mấy đứa cháu gái thật khêu gợi trong những bộ đồ tắm hai mãnh, tôi lại cười một mình thầm nghĩ –“ Giá mà má tôi còn sống, không biết bà sẽ nói sao” Nhìn chúng như những nụ hoa đời đang e ấp. Tôi thương yêu và ngắm chúng bằng trái tim của một người bà và cái nhìn của một người thưởng lãm cái đẹp. Những búp hoa đời kia sẽ hé nhụy và sẽ nở ra tươi thắm. Không biết những gì sẽ đến cho đám cháu tôi sau này. Một cuộc đời yên vui,hạnh phúc hay một gia đình bất an. Mọi con người đều có nghiệp quả của nó, kể cả cháu tôi.
Năm nay, thằng con trai đầu mới sinh cho tôi một đứa cháu nội. Lần này là con trai. Các bạn có thể tưởng tượng mấy đứa cháu tôi thất vọng thế nào. Chúng ước ao là gái để cùng vui đùa. Thế nhưng có một cái gì lạ len vào chúng khi chúng biết giới tính của em bé. Chúng biết ra khỏi phòng khi em bé thay tả, chúng cẩn thận hơn khi bồng ẳm và chúng cũng yêu em bé hơn. Đứa bé trai đem vào nhà tôi một luồng sinh khí mới. Dường như các cháu ngoại của tôi trở nên đẹp hơn, tươi thắm hơn khi bao quanh đứa cháu trai mới sinh dễ thương này.
Bà ngoại già như tôi thấy mình thật hạnh phúc. Mai kia, các cháu tôi lớn lên, trưởng thành tôi sẽ có đến 8 đứa cháu rễ. Tôi lại lan man nghĩ đến 8 chàng rễ của con tôi ở cái nước đa chủng tộc này. Gia đình tôi cũng sẽ thật đa dạng và nhiều màu sắc lắm đây. Có tiếng xe ngoài cổng và tiếng cười ríu rít. Bầy cháu tôi đã tới nhà. Tôi lại phải chạy ra mở cửa và như đàn chim chúng sẽ tíu tít chào. Chúng sẽ ôm hôn tôi với mùi thơm thật tuyệt diệu. Mùi thơm của trẻ con, của vô tư và thánh thiện.
Nguyễn thị Thêm