3:58 CH
Thứ Sáu
26
Tháng Tư
2024

MÂM NGŨ QUẢ NGÀY TẾT

04 Tháng Hai 201112:00 SA(Xem: 19380)



Mô tả ảnh.

blank




Tết Nguyên Đán là ngày lễ thiêng liêng của người Việt. Người Việt Nam chuẩn bị đầy đủ tinh thần và vật chất cho ngày Tết. Người Việt Nam theo tôn giáo nào cũng tôn trọng ngày Tết. Người theo Phật giáo và đạo thờ ông bà thời có một bàn thờ, trên bàn thờ, mâm trái cây là một điểm quan trọng. Mâm cúng hoa quả , bánh , xôi, thịt, hương, trà đều có mục đích bày tỏ lòng tôn kính tổ tiên và các bậc thánh thần.


Mô tả ảnh.


Nội dung mâm cúng thay đổi tùy theo từng nhà và từng vùng của đất nước, thường là ngũ quả .Ví dụ ở miền Bắc mâm ngũ quả cũng gọi là ngũ phẩm thường có 5 loại quả như chuối, bưởi, đào, hồng, quýt.Người ta thường lấy con số năm theo nghĩa các thứ trái cây là vũ trụ ( ngũ hành) , hay ngũ phúc ( tam đa ngũ phúc, ngũ phúc lâm môn), còn quả là kết quả. Đạo Phật chú trọng nhân quả thì trái cây lại mang màu sắc đặc biệt.


blank


Trong lễ cúng, người Bắc và Trung đều cúng chuối. Trồng chuối có ích lợi. Lá chuối để gói bánh chưng và gói cá, thịt, xôi, bánh. Bắp chuối (hoa chuối ) để nấu hay ăn sống với rau. Người ta ăn bún bò Huế với các thứ rau trong đó có bắp chuối.Bắp chuối nấu lươn thì tuyệt vời. Bắp chuối đem bóp thấu với đậu phụng da heo thì trở thành món cao lương mỹ vị.Trái chuối sứ cũng như sung làm món rau ăn rất ngon.


blank



Chuối chín để cúng và ăn. Thân chuối non luộc như một món rau. Củ chuối ( gốc cây chuối) luộc ăn được. Khi mất mùa, người ta thường ăn củ chuối. Cây chuối thường xắt nhỏ trộn cám cho heo ăn. Nói chung cây chuối rất có ich. Các gia đình Bắc và Trung đều trồng chuối. Hình ảnh cây chuối để đi sâu vào lòng dân tộc như truyện " Trần Minh khố chuối" và các câu ca dao:

chuoi
blank

Mẹ già như chuối ba hương,
Như xôi nếp luột, như đường mía lau.
 

Mẹ già như chuối chín cây, 
Gió đưa trái rụng con rầy mồ cô
 i.

Mẹ già như chuối chín cây
Gió đông cũng sợ, gió tây cũng buồn
 .

Mẹ già như chuối chín cây
Mong sao dâu được mỗi ngày mỗi ngoan. 


"Sá gì một nải chuối xanh 
Năm bảy người giành cho mủ dính tay" .

“ 
Gió đưa bụi chuối sau hè ”. 
Anh mê vợ bé bỏ bè con thơ.

Chuối khoe rằng chuối đồng trinh
 
Chuối ở một mình sao chuối có con.

Gió đưa bụi chuối te tàu
Chồng Nam vợ Bắc làm giàu ai ăn.

Chè, xôi, chuối đã trở thành món cúng thông thường trong gia đình miền Trung và Bắc.

Mâm trái cây là một bức họa đủ màu sắc. Chuối, cam, bưởi, táo, để vào một mâm thờ xếp theo thứ tự trên nhỏ dưới to là một nghệ thuật phối hợp khối và màu sắc.
 


blank
Mâm ngũ quả miền Bắc
 

blank
Mam quả của người miền Bắc có cả những trái ớt màu đỏ nổi bật

Thời gian tết ở miền Trung rơi vào mùa đông nghiệt ngã, lại chịu nhiều bão lụt, cây trái đặc sản địa phương rất hiếm. Hơn nữa, miền Trung nghèo, đất sỏi đá, it hoa quả, nhất là vùng thôn quê, gặp ngày đông tháng giá, cây cối suy tàn nên hiếm trái cây, chợ búa cũng thiếu thốn cho nên đa số dân chúng thôn quê có gì cúng nấy, phần lớn là cúng nải chuối, nhà giàu có hoặc gặp buổi chợ đông hàng về thì mới có cam xã Đoài, hay trái cây Sàigòn. Do vậy mâm ngũ quả không có nét đặc trưng nhất định của địa phương, mua được gì , nhà có gì cúng nấy, không nhất thiết là ngũ quả hay tam quả .

blank
Mâm ngũ quả miền Trung 


blank
Mâm ngũ quả miền Trung

Miền Nam khí hậu ấm áp, đất tốt, có nhiều loại trái cây lại nhập cảng nhiều loại trái cây nên mâm ngũ phẩm rất đa dạng và phong phú.


blank

Mâm ngũ quả miền Nam
 

blank
Mâm ngũ quả miền Nam Cầu, dừa (vừa), đủ, xoài (xài), thơm (danh ) 


Bên cạnh vẻ đẹp của hình khối và màu sắc, và bên cạnh ý nghĩa chung là cầu được quả tam đa, ngũ phúc, mỗi thứ trái cây đều có một ý nghĩa. Tết đến, bên cạnh những trái cây phổ thông, thường có quanh năm, còn có những trái cây kết quả vào dịp tết như dưa hấu. Người ta mua chậu quất hay mua quít vì chữ Hán là Cát hay Kiết (Tốt) đọc theo âm tiếng Hoa gần như là Quất hay quít. Dưa hấu ruột đỏ mang ý nghĩa đan tâm (lòng son), và màu đỏ tượng trưng cho may mắn vì người Á Đông ta thích màu hồng điều (áo cô dâu, áo thượng thọ, pháo . . . đều màu đỏ). Ngoài ra tiếng "hấu" tiếng Hoa nghĩa là tốt (hảo). Cam có nghĩa là ngọt. Người ta cũng dùng nghĩa nôm như Cầu, dừa, đủ, xài, thơm ( danh) để nói lên mong ước của mình và gia đình.



blank

Mong ước này là phù hợp với người bình dân, chỉ mong ước một đời bình thường. Ngoài ra, cũng có những người mơ ước cao hơn . Trái thơm nghĩa là mong được thơm danh, sung là cầu được sung túc, sung sướng.
blank

Mô tả ảnh.

blank
Ở miền Bắc và Trung, hầu như tất cả các loại quả đều có thể bày lên bàn thờ

blank


Với người Huế, mâm ngũ quả thể hiện sự giao thoa Văn hóa giữa hai Miền nam – Bắc. Giống như một số tỉnh phía Bắc, mâm ngũ quả của người Huế bao giờ cũng có nải chuối đặt ở phía dưới, từng trái chuối chuối ôm gọn các quả khác ở phía trên. Ngoài ra, người Huế còn bị ảnh hưởng bởi Phong tục Tập quán của người Miền nam nên trên mâm ngũ quả của người Huế bao giờ cũng có các loại quả sau : mãng cầu, sung, dừa, đu đủ và xoài.


blank
Mâm ngũ quả của người Huế là sự giao thoa giữa hai miền Bắc Nam

Ơ miền Bắc, hầu như tất cả các loại quả đều có thể bày lên bàn thờ, miễn sao mâm ngũ quả trông đẹp mắt là được.
blank




blank
blank
 
Dưa hấu tượng trưng cho lòng trung nghĩa của người Nam



blank

Mâm ngũ quả của người miền Nam không bao giờ có chuối

Với triết lý “cầu vừa đủ xài sung túc”, người miền Nam chuộng 5 loại quả: mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài và sung. Trước tiên ba loại quả có hình dáng to và trọng lượng nặng là đu đủ, dừa, xoài đặt lên mâm trước để lấy thế; sau đó, bày những quả khác chèn lên, để tạo thành một ngọn tháp. Đặc biệt, mâm ngũ quả của người miền Nam không thể thiếu cặp dưa hấu ruột đỏ vỏ xanh, tượng trưng cho lòng trung nghĩa và trinh tiết của người dân phương Nam.





Cũng có nơi ngũ quả là năm quả: năm quả cam, năm quả quít, năm trái đào. Vì thế mâm ngũ quả này còn được gọi là “ngũ đại kiết”. Năm trái quýt biểu tượng cho may mắn.



blank blank
“Ngũ đại kiết“ 

Nhiều nơi cúng hoa quả , bánh trái chung với nhau không cần số mấy và loại nào. Cũng có nhiều người trang trí rất độc đáo là mâm hoa quả kết hình rồng, phượng. Đền chùa hay nhà giàu có có mâm hoa quả mang hình rồng phượng. Để có được mâm hoa quả này, người ta tự làm hoặc phải nhờ đến những tay chuyên môn.Và như vậy cái mâm hoa quả sẽ rất lớn.


blank


blank


blankMâm quả long phượng

 Chọn Mâm Ngũ Quả Tết 2011
Mâm quả long phượng



 Chọn Mâm Ngũ Quả Tết 2011
Mâm quả long phượng


Một số thích cầu kỳ, theo cách thức như bày mâm tam quả, ngũ quả hay mâm rồng phượng, đa số có gì cúng nấy, quan trọng là tinh sạch để cúng dường đức Phật và tổ tiên, thần thánh là được.

Trong mong ước cũng có sự kiêng kị. Theo người Nam, quả cam không có mặt trong mâm ngũ quả ngày Tết, vì có câu “quýt làm cam chịu” nghĩa là phải tránh oan khuất…Miền Nam it trồng chuối và không cúng chuối vì người Nam đọc chuối thành " chúi" nghĩa là cúi xuối, ngã xuống, một hình tượng không đẹp. Cũng có người theo sách nho bảo " tiền đàng bất khả thụ ba tiêu ” (Trước nhà thì không được trồng chuối). Và trái chuối cũng mang hình tượng không đẹp. Trái chuối rất tốt cho sức khoẻ, người Âu Mỹ coi chuối là loại trái cây thông dụng nhưng khi ăn đừng cầm cả trái chuối mà ăn, xin hãy bẻ đôi rồi mới thưởng thức.


Nói tóm lại, chưng bày trái cây trong dịp tết là một nếp văn hóa đẹp, nội dung là bày tỏ lòng tôn kính thần, Phật, tổ tiên, đồng thời cũng biểu hiện nghệ thuật và ước muốn của người dân, một ước muốn thanh bình, thịnh vượng.

blank



blank

Mam ngu qua ngay Tet Nhieu quan niem lam cach the hien

bantho1.jpg
Gửi ý kiến của bạn
Tên của bạn
Email của bạn
10 Tháng Tám 2013(Xem: 11154)
Cầu chúc cho chúng ta được sống yên bình và thành công trong việc tạo ra những thế hệ tương lai tài giỏi cho nhân loại dù bạn thuộc bất kỳ chủng tộc nào.
09 Tháng Tám 2013(Xem: 10018)
Như thế không phải là chống đối nhà cầm quyền, mà là thức tỉnh họ phải trở lại con đường đồng hành cùng nhân dân xây dựng một nền dân chủ, tự do, đất nước toàn vẹn lãnh thổ và giàu mạnh.
06 Tháng Tám 2013(Xem: 10385)
Phải đợi đến khi tự thân sống trong cảnh áp bức, bất công, nghèo đói mới biết thương nhau. Cho nên nhân sĩ mà thiếu lòng nhân hậu thì chỉ có địa vị xã hội mà thiếu tình người.
06 Tháng Tám 2013(Xem: 11046)
Đây là một bài báo cũ trích từ tuần báo Le Monde Illustré [số 1665 ra ngày 23 tháng 2 năm 1889 tại Paris] nhan đề “Le Roi d’Annam” từ trang 118-120 do ký giả Jean Locquart tường thuật
05 Tháng Tám 2013(Xem: 9254)
Cọng sản đổi màu vẫn là cọng sản, nghĩa là “ cọng sản huờn cọng sản “. Người quốc gia không ai đi “ hợp tác “ với quỉ ma cọng sản.
30 Tháng Bảy 2013(Xem: 10092)
" Điều thiện nguyện vâng làm Điều ác nguyện dứt trừ Tự thanh lọc thân tâm Đó là lời Phật dạy
29 Tháng Bảy 2013(Xem: 10325)
Phước đức dù cực khổ gieo tạo nhiều đời, nhưng do cái miệng tạo nghiệp, phê bình, chỉ trích, nói lời ác... thì trong giây phút cũng có thể tiêu tan.
26 Tháng Bảy 2013(Xem: 10110)
Trong khi người nước ngoài có chí cao dám chết vì việc nghĩa, vì lợi dân ích nước, thì người nước mình tham sống sợ chết, chịu kiếp sống nhục nhã đọa đầy.
24 Tháng Bảy 2013(Xem: 14728)
Dẫu sao nó cũng là một kinh nghiệm đáng ghi, đáng nhớ trong lịch sử, một bài học tốt cho tương lại tại một nơi nào đó trên mặt địa cầu nếu như lịch sử tái diễn.
23 Tháng Bảy 2013(Xem: 10389)
Chúng ta dường như cấm kỵ không hề nhắc đến cái thất bại có thể tránh được đó chỉ vì hội chứng say sưa với chiến thắng. Thắng đế quốc Mỹ ta có thể lướt thắng được mọi thứ khác.
20 Tháng Bảy 2013(Xem: 16335)
Tình yêu nước, yêu đồng bào đâu phải tự nhiên mà có được. Phải chắt chiu, vun bồi từ thuở bé thơ. Giáo dục và nung đúc, rèn luyện cần mẫn mới có được
16 Tháng Bảy 2013(Xem: 10675)
mọi nỗ lực trong cơn khủng hoảng lại do những bộ mặt diễn xuất cũ xì, không còn gạt gẩm ai được nữa. Nước lũ dơ dáy nầy rồi sẽ trôi tuột vào ống cống mất tăm mất tích chẳng vấy bẩn được ai.
15 Tháng Bảy 2013(Xem: 10192)
thì lẽ nào không xảy ra cho Tàu Cộng và CS Việt Nam. Khi đó người ngồi xử tội bán nước của quí vị sẽ là những người hiện đang ngồi bên cạnh quí vị.
27 Tháng Sáu 2013(Xem: 10772)
Chúng tôi cương quyết thực thi điều 4 Hiến Pháp ở hải ngoại cho tới khi giới trẻ và đồng bào trong nước vùng lên đánh đổ xong ách nạn toàn trị cộng sản.
19 Tháng Sáu 2013(Xem: 17128)
Rồi sẽ có một ngày đánh tan loài sói lang cộng sản, xóa tan mây mờ bao phủ non sông, nước Viêt Nam lại rạng rở dưới trời Đông.
18 Tháng Sáu 2013(Xem: 14167)
khi không còn nhìn thấy nhà nguyện Đức Mẹ Hiển Linh nữa thì người ta lại trở lại với cái “thật” con người, bao nhiêu nụ cười mất đi cả, bao nhiêu nhân nhượng thân thiện yêu thương trả lại cõi trên.
13 Tháng Sáu 2013(Xem: 13638)
viết bài này trong mục đích làm sống lại sự phong phú của nền văn chương, văn hóa Việt Nam chúng ta, nhất là đối với những thế hệ trẻ hiện đang lưu lạc trên xứ người.
13 Tháng Sáu 2013(Xem: 10749)
Như trên đã nói, nếu như tầng lớp trí thức trưởng giả, công thần cách mạng, vì ươn hèn bạc nhược chỉ dám kiến nghị cải lương thì giới trẻ hãy tự mình đứng lên hành động, đừng trông chờ nơi họ nữa.
06 Tháng Sáu 2013(Xem: 11706)
Do sự phổ biến của YouTube ngày càng tăng cao, NBC bắt đầu nhận ra khả năng của trang web, và tuyên bố, vào tháng 6 năm 2006, một sự hợp tác chiến lược với YouTube.
05 Tháng Sáu 2013(Xem: 14338)
Dĩ nhiên tôi rất ý thức là gia đình tôi đến Hoa Kỳ vì sự lựa chọn chính trị, với tư cách là Người Tỵ Nạn, nạn nhân của chế độ Cộng Sản Việt Nam, chứ không phải vì lý do kinh tế vật chất.
03 Tháng Sáu 2013(Xem: 14513)
ĐÁNH ĐỔ CỘNG SẢN BÁN NƯỚC TRƯỚC ĐÁNH ĐUỔI TÀU KHỰA CÚT KHỎI BIỂN ĐÔNG SAU Như lời nguyền của tuổi trẻ Phương Uyên
30 Tháng Năm 2013(Xem: 10459)
chợt thấy cố đô Thăng Long treo rặt cờ tàu 6 ngôi sao. Cháu chắt chúng ta rồi đây không còn cắp cặp đệm học trường làng, ê a đọc Quốc văn Giáo khoa thư mà sẽ sắm bút lông cặm cụi vẽ chữ tàu!
23 Tháng Năm 2013(Xem: 9890)
Giải trừ hoạn họa cs cho Đất nước và Dân tộc Thực hiện lời nguyền Long An - Đồng Tháp Hoàn thành trách nhiệm cha ông di huấn
21 Tháng Năm 2013(Xem: 9711)
dõng dạc tố cáo bạo quyền, không hề khiếp nhược. Gương chiến đấu chống bạo quyền cộng sản của tuổi trẻ Việt Nam mai nầy lịch sử khắc ghi.
20 Tháng Năm 2013(Xem: 10463)
Đến bao giờ Việt Nam mới có dân chủ? Câu trả lời đơn giản: Nhìn vào người bán vé số và lao động nghèo, chưa cần nói đến chuyện gì lớn hơn.
20 Tháng Năm 2013(Xem: 10251)
Quyết nối chí tiền nhân: “ Lấy “ Đại Nghĩa “ để thắng hung tàn Đem “ Chí Nhân “ mà thay cường bạo “
05 Tháng Năm 2013(Xem: 9984)
Tôi lại viết về ngày Quốc Hận 30 tháng 4 - như một nén hương lòng kính dâng lên anh linh các chiến sỹ, quân dân cán chính Việt Nam Cộng Hòa đã vị quốc vong thân.
04 Tháng Năm 2013(Xem: 10244)
Bây giờ những người suốt đời tận tụy cho “lý tưởng cộng sản” nhìn nhận rằng Ngày 30 Tháng Tư là ngày Miền Nam giải phóng Miền Bắc ra khỏi sự u tối, tôi nhận thấy mình đồng ý với lời tiên tri của Tướng Moshe Dayan trước 1975 là đúng
02 Tháng Năm 2013(Xem: 10375)
Cho nên họ chủ trương Hoa Kỳ phải giải kết bỏ rơi miền Nam để trở về chuyên tâm lo cho Do Thái. Để thực hiện mục tiêu này họ đã có kế hoạch rõ ràng từng bước một
02 Tháng Năm 2013(Xem: 11682)
Viết đến đây để hồi tưởng lại, những người sống cũng như những người chết oan nghiệt, chiến hữu, bạn bè thân hữu đã hy sinh vì chính nghĩa Quốc Gia Dân Tộc,
26 Tháng Tư 2013(Xem: 10404)
Cho nên là con dân nước Việt, những ai còn chút huyết thống Lý, Lê, Trần, Nguyễn hãy cùng nhau sớm liệu toan, hô hào, cổ võ, nắm tay nhau siết chặc hàng ngũ vùng lên
21 Tháng Tư 2013(Xem: 11213)
dù Mỹ thắng hay bại, sau biến cố tháng 4/1975, miền Nam vẫn là nạn nhân. Trên phạm vi quốc tế, ngoài miền Nam Việt Nam, Đài Loan là một nạn nhân khác, tuy không đến nỗi bất hạnh như chúng ta.
18 Tháng Tư 2013(Xem: 10526)
cứ sống cho người khác, vì sợ người ta bị tổn thương, để rồi khi ngoảnh mặt người đáng thương nhất lại chính là mình
17 Tháng Tư 2013(Xem: 12189)
Thật là một cái nhìn khiếp đảm, cả một sự hủy diệt chỉ trong nháy mắt. Thiếu tá Luân cho trực thăng bay sà xuống đường và bắn hết tất cả rốc kết dọc theo hai bên đường. Không có một tiếng súng bắn trả
16 Tháng Tư 2013(Xem: 11979)
Xin ngả mũ tri ân những người lính VNCH - Những người anh hùng - Những người đã đặt nền móng cho ý chí không chịu khuất phục cộng sản khát máu
15 Tháng Tư 2013(Xem: 10523)
Hành động, hành động, chỉ có hành động mới xoay chuyển được tình thế! Tôi đoan chắc với quý cụ rằng nếu quý cụ nghe lời đề nghị của tôi thì toàn thể nhân dân sẽ đồng loạt đứng lên tiếp tay với quý cụ.
14 Tháng Tư 2013(Xem: 10563)
Ba mươi tháng Tư: Ngày Quốc hận! Đâu phải vì mất giàu sang, danh vọng mà hận. Chỉ vì cộng sản tàn phá Đất nước, đẩy Dân tộc vào chỗ diệt vong, truyền thống dân tộc tự ngàn xưa đành mai một cho nên mới hận!
11 Tháng Tư 2013(Xem: 11042)
Tuy nó có vẻ mộc mạc, nhưng trong đó gởi gấm chút lòng hoài bão thiết tha về một quê hương Việt Nam sạch bóng Việt Cộng, tự do dân chủ và phú cường.
09 Tháng Tư 2013(Xem: 10462)
Trước khi TT Nga Yeltsin nói câu bất hủ “ Cọng sản là bất trị. Phải loại trừ tận gốc” thì từ non nửa thế kỷ trước, Hiến pháp VNCH đã xác quyết trong điều 4 kể trên.
07 Tháng Tư 2013(Xem: 11835)
Câu hỏi là, nếu Bắc Kinh gài người dày đặc như thế, vậy thì Hà Nội đã gài người ra sao? Đây quả nhiên là một mặt trận tưởng như rất là lặng lẽ vậy.
05 Tháng Tư 2013(Xem: 10639)
Ơn chúa tối cao, hãy đừng bao giờ như vậy. Tôi không biết những người khác sẽ chọn con đường nào. Nhưng với tôi, hãy cho tôi tự do hay là chết”
01 Tháng Tư 2013(Xem: 13399)
Những cái chết của 15 vị Tướng QLVNCH từ 1955 đến trước và sau Quốc Hận: 30/4/1975. Một Nén Hương cho Những Người Nằm Xuống!
30 Tháng Ba 2013(Xem: 11020)
30 Tháng tư từ nay là ngày HỘI LỚN DÂN TỘC Ngày chấm dứt 68 năm độc tài toàn trị cs trên Đất Bắc Ngày chấm dứt 38 năm ách cs độc tài xâm chiếm Miền Nam
27 Tháng Ba 2013(Xem: 10507)
Tóm lại, các lực lượng chống “Cường hào, ác bá,” “chống Sở hữu toàn dân,” chống “Tham nhũng” hiện đang tiềm tàng, sôi sục trong lòng xã hội, chỉ chờ một thời cơ kích động là bộc phát.
21 Tháng Ba 2013(Xem: 12991)
Là người cầm bút ai cũng phải thận trọng với văn chương và ngôn ngữ vì nó là bộ phận văn hóa tiêu biểu của dân tộc. Do đó tôi mong mỏi các bạn đang phụ trách các trang Việt Ngữ của Đài VOA và BBC nếu có đọc bài này nên coi lại vốn liếng Việt Ngữ của mình
17 Tháng Ba 2013(Xem: 11210)
Trong cuộc hổn loạn những người Lính VNCH không chỉ lo cho riêng bản thân mình mà còn giúp đở bảo vệ sự sinh tồn của người dân nhất là những em bé
13 Tháng Ba 2013(Xem: 10802)
Xin dành vinh quang nầy cho những người đi tiên phong đã và đang bị trả giá trong nhà tù và cho tất cả những người bạn đồng hành của tôi đã giúp đỡ và tạo đà cho tôi.
11 Tháng Ba 2013(Xem: 10723)
Khuyến khích mọi người nhận được thông tin hãy tiếp sức lan truyền thông tin cho láng giềng của mình và khuyên mọi người hãy tiếp tục lan truyền những thông tin ấy ra cho đồng bào VN khắp nơi trên toàn quốc được biết
10 Tháng Ba 2013(Xem: 10998)
Nếu Trí thức Việt Nam còn đáng mặt sĩ phu Đất Việt sẽ liều chết tiến hành cuộc CÁCH MẠNG DÂN TỘC đánh đổ chế độ cộng sản bán nước, buôn dân, giành lại QUYỀN TỰ QUYẾT cho DÂN TỘC.
09 Tháng Ba 2013(Xem: 12444)
nhất là về chủ trương của những người tự nhận ‘bên thắng cuộc’.Để hòa giải, hòa hợp dân tộc như đã tuyên truyền, trước hết hãy biết hòa giải với những người khác chính kiến, nhất là đối với những người đã khuất.